Gelenek ve gelecek arasında döşenen kültür taşlarıyla oluşturulmuş bir köprüdür anlatı. Bir kez anlatmaya başladık mı anlatı dürtüsünün bizi nerelere kadar götürebildiğine şaşar kalırız. Dili döndüğünce, gönlü gördüğünce anlatmak isteyen, anlatırken arayan, aradığını bulan, bulduğunu kaybeden, anlatıya gönül vermiş herkesin kütüphanesinde bulunması gereken kitapları sizler için derledik.
Tuğba Gönderiç Akbaş
Bizler kadim bir kültürün hikâyelerini dinleyerek büyüyen çocuklarız. Anlatılar bizi birbirimize bağlar, zor dönemlerimizde bizlere yol gösterir. Anlatıcının dilinden, gönlünden damlayarak can bulur, kuşaktan kuşağa ulaşır.
Son zamanlarda sosyal yaşamın koşturmacasına fazlasıyla kaptırdık ruhlarımızı ve bu kadim geleneği, anlatılarımızı unuttuk. Şu sıralar ise yüzyıllardır süregelen bu kıymetli geleneği yeniden canlandırmak için çabalayanların sayısı yadsınamayacak kadar arttı. Bizler de çorbada bir nebze de olsa tuzumuz bulunsun istedik ve hikâye anlatıcısı olmak isteyenler için bu listeyi hazırladık. Hazırsanız başlıyoruz.
Hikâye Anlatma Sanatı – Ashley Ramsden & Sue Hollingsworth
Anlatıcılara yol gösteren şahane bir kılavuz kitapla başlayalım. Bu kitap için “Anlatıcıların Kutsal Kitabı” dersek abartmış olmayız herhalde. Anlatıcılık sosyal bir sanattır! Evet, yanlış duymadınız. Hikâye Anlatma Sanatı sanatla örülmüş anlatı yolunda keyifli bir yolculuğa davet ediyor bizleri. Bu yolculukta içsel sesimiz bizlere yoldaş oluyor, kendimizi daha iyi tanımamıza, keşfetmemize, çevremizdeki tüm güzellikleri fark etmemize ve tam anlamıyla hissetmemize fırsat sunuyor. Bu kitap hikâyemizle nasıl bütünleşmemiz gerektiğini, hikâyeyi nasıl kendimizin kılabileceğimizi ayrıntılı bir biçimde ve örnek alıştırmalarla gösteriyor. Yazarlar kitaba alıştırmalarla birlikte bazı sorular da eklemiş. Bu sorular aslında birer ayna vazifesi görüyor. Aynanın bir tarafı hikâyeyi yansıtırken hikâyenin ardında kendinizi buluyorsunuz. Uzun lafın kısası bu kitabı uygularken kendinizle ve yeteneklerinizle ilgili yepyeni keşiflere hazır olun!
Masalların Büyüsü – Bruno Bettelheim
Masal ve hikâyeler anlatarak insanlar üzerinde nasıl sihir etkisi yaratabiliriz? Masallardaki motiflerin psikolojik anlamları nedir? İmgeler ve simgeler neyi temsil eder? Masallardaki mesajları doğru anlıyor ve aktarabiliyor muyuz? Masallar ve mitler arasındaki farklar nelerdir? Masalların çocuk gelişimine katkısı nedir? Yaklaşın! Tüm bunların cevabını bu kitapta bulabilirsiniz. Bu kitap, masallardaki sihirli dünyanın karanlık taraflarını Freud’un psikanalitik kuramı ışığında aydınlatıyor. Masal motiflerinin insan psikolojisi üzerindeki etkilerini sarsıcı bir biçimde ortaya koyuyor. Klasik masallardaki karakterlerin üzerimizde bırakmak istediği etkiye değinerek masalların kalbinde yatan mesajları açıklıyor. Tüm bunları yaparken de masallardan örnekler vererek masal dağarcığımıza bir hayli katkı sağlıyor. Sözün özü anlatıcılığa merak duyan herkesin şans vermesi gereken kitaplardan biri.
Hikâye Anlatıcılığının Bilimi – Will Storr
Hikâye anlatma sanatıyla ilgili okuduğum en iyi kitap, diyor Matt Haig bu kitap için. Anlatıcılığın çerçevesini psikoloji, biyoloji, antropoloji, nöroloji gibi bilimlerin yaklaşımları ışığında şekillendiren kitap, örneklerini sinemadan edebiyata birçok farklı sahadan besliyor. Böylece insanın hikâyeci zihnini geliştirmekle kalmıyor hikâyeler aracılığıyla hayatı anlamlandırmamızı da sağlıyor. Kısacası bu kitap iyi bir hikâyenin nasıl oluştuğuna dair tüm detaylara odaklanmakla birlikte “Bir hikâye nasıl anlatılır?” meselesinden çok daha fazlasını vadediyor.
Kahramanın Sonsuz Yolculuğu – Joseph Campbell
Bir solukta değil sindire sindire, belki de dönüp dolaşıp tekrar okunması gereken bir kitapla devam edelim. İyi bir anlatım yapabilmek için kahramanı iyi tanımak, onun yürüdüğü yollardan yürümek, etrafa onun gözleriyle bakabilmek şart. İşte bu kitap bir kahramanın doğuşu, erginleşmesi ve özüne dönüşünü masalsı bir biçimde gözler önüne seriyor. Kahramanın anlatılardaki ayak izini büyük bir titizlikle inceliyor. Kitap, Jung ve Freud’dan alıntılar yaparak mitlerin anahtarını elimize tutuşturuyor ve biz bu anahtarla tüm simgesel kapıları açma fırsatı yakalıyoruz. Daha ziyade yazarlığa gönül vermiş kişilerin kaynak kitabı olarak bilinse de anlatı yolculuğunda kahramanlarıyla tanışmak isteyenler için de bir başucu kitabı, tam bir başyapıt diyebiliriz.
Anlatının Gücü: Kitle Kültürü Çağında Hikâyecilik – Robert Fulford
Hikâye anlatmak aslında en temel iletişim kurma yöntemlerinden biridir. Nesiller boyunca anlatılagelen masallar, hikâyeler yediden yetmişe hepimizin ilgisini çeker. Hayatta herkesin anlatacak en az bir hikâyesi vardır aslında, sadece bazen onu kurgulamak gerekir. İşte bu kitap dedikodu biçiminde gelişen anlatının temelini inceliyor. Tarih boyunca tıpkı bir kartopu gibi büyüyen hikâyelerin nasıl oluştuklarına dair somut örnekler veriyor. Medeniyetin akışını anlatı yoluyla değiştiren yazarların dünyasını bir gazeteci araştırmacılığıyla inceliyor. Şehir efsanelerinin çıkış noktalarından ve toplumlar arasında nasıl farklılaştırılarak aktarıldığından bahsediyor. Tüm bunların yanı sıra yazar, başka kitaplardan, filmlerden, gerçek kişi ve olaylardan öyle örnekler sunuyor ki hepsini öğrenmek istiyorsunuz.
Anlatı Tiyatrosu – Ozan Cihat Yalçınkaya
Anlatmak toplum içerisindeki tüm bireylerin ihtiyacı aslında. Anlatı Tiyatrosu bu ihtiyacı sanatsal ve estetik bir biçime dönüştürmenin yöntemlerini açıklıyor. Çok kıymetli çalışmaların ürünü olan bu kitap, anlatıcılıkta tiyatro ve dramanın olanaklarından sonuna kadar faydalanmamızı sağlıyor. Aktarmanın tek taraflı, anlatmanın ise çift yönlü olduğunun bilinciyle dinleyicileri de performansın içine dâhil etmenin yollarını sunuyor. Nasıl anlatacağımız, nasıl anlaşılacağımız konusunda bizlere yol gösteriyor. Kitapta sunulan nefes çalışmaları, ses ve vücut egzersizleri, rol alıştırmaları, anlatma çalışmaları, örnek drama atölyeleri bu kitabı anlatıcılar için şahane bir kaynak haline getiriyor. Anlatı performansını farklı ortamlara, farklı yaş grupları ve sosyal çevrelere göre uyarlamak da mümkün üstelik. İçindeki örnek anlatılar ve oyunlar da cabası!
Diğer kitap öneri listelerini okumak için tıklayın.
