Sait Faik Abasıyanık yazmasa delireceğini söylüyor, G. G. Márquez dostları onu daha çok sevsin diye yazıyor, J. L. Borges kitabının ne kadar sattığıyla ilgilenmiyor. İyi de yazarların da iyi ve rahat yaşayabilmek için para kazanmaya ihtiyacı yok mu? Tabii ki var. Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü verilerine göre dünyada yayıncılık gelirleri 78 milyar dolara ulaştı. Bunun yüzde 35’i ABD kaynaklı. Peki ABD’de yazarlar ne kadar kazanıyor?

Yasemin Kaya

Yayıncılık camiasında “Yazarlar ne kadar kazanıyor?” sorusu hem çok merak edilen hem de cevabı en fazla spekülasyona uğrayan sorulardan biri. Kitap yazarlığı sabit bir getiriye sahip değil. Oysa pek çok okur, yazarların zengin olduğunu sanır. Elbette 800 milyon dolar serveti olan James Patterson, 600 milyon dolar serveti olan Danielle Steel veya 500 milyon dolarlık varlığa sahip Stephen King gibi en zengin ABD’li yazarlar iyi bir yaşam için gereken paradan fazlasını kazanıyorlar ancak bu ortalama bir yazar için ne yazık ki geçerli değil. Yazarlık geliri derken sadece kitap telifinden sağlananı değil editörlük, yazarlık kursları, çeviri gibi diğer tüm faaliyetlerden sağlanan toplam geliri de alsak yazarak geçinmek zor.

Yazarlıktan para kazanmak pek çok etkene bağlı. Kim olduğunuz, kaçıncı kitabınızı yazdığınız, ne tür bir kitap yazdığınız, hangi mecrada yayımladığınız ve kitabı yayımlarken nasıl bir pazarlama stratejisi (evet onsuz olmuyor) belirlediğiniz gibi pek çok unsur yazarlıktan elde edeceğiniz kazançta belirleyici oluyor. Peki, yayıncılık pastasının en büyük diliminin sahibi ABD’de ortalama diyebileceğimiz bir yazar ne kadar kazanıyor? Tahmini olan? 

ABD’de yazarlar nasıl kazanıyor?

ABD’de yazarın kazancı yayıneviyle sözleşme imzalamasıyla başlıyor. ABD’de yaygın olan uygulamada yazarlar bu sözleşmeden yayınevlerinden kitap satılmaya başlamadan önce alacakları toplu bir telif ödemesi konusunda anlaşıyorlar. Ödemeler genel olarak üç taksitte yazara veriliyor. Birinci taksit sözleşmeyi imzaladığında, ikinci taksit yazar taslağını yayınevine teslim ettiğinde, üçüncü taksit ise kitap yayımlandığında ödeniyor. Satılan her kitap için yazarın alacağı telif yüzdesi de yapılan sözleşmeye yazılıyor. ABD’de kitap başına ortalama yüzde 10-12 civarında bir yazar telifi söz konusu. Kitap satışından yazarın elde ettiği telif ücreti baştan aldığı toplu telif ödemesini geçtiğinde yayıncı yazara tekrar ödeme yapıyor.

Tabi bu süreç; yazardan yazara, sözleşmeden sözleşmeye değişiyor. Kimi yazarlarla toplu bir telif ödemesi, kimi yazarlarla sadece kitap satışına bağlı telif ödemesi üzerinde ve kimileriyle ise her iki ödemenin de olduğu kombo anlaşmalar yapılıyor. Yazarın pazarlık gücü ve yazar profili doğal olarak anlaşmada belirleyici rol oynuyor. Örneğin kemik bir okuyucu kitlesine sahip olan ama çok satan yazar statüsünde olmayan bir yazar toplu telif ödemesini tercih ederken, hep satan (longseller) kitapların yazarları kitap başına telif ücreti almayı seçerek ölene kadar (öldükten sonra da mirasçıları) satıştan para kazanmayı, çok satan yazarlar ise kombo anlaşmaları tercih edebiliyor.  

Bu yazıda ABD’de ortalama bir yazarın ne kazandığı konusunda üç kaynağa bakacağız. Birincisi resmi bir kaynak olan ABD Çalışma İstatistikleri Bürosu verisi, ikincisi dünyanın sayılı iş arama sitelerinden Indeed ve üçüncüsü de bir anket değerlendirmesi…

ABD Çalışma İstatistikleri Bürosu’nun Mesleki Görünüm Rehberi’nde (Occupational Outlook Handbook) ABD’de mesleklerde aranan şartlar ve yıllık ortalama ücret bilgileri yer alıyor. Rehbere göre yazar; kitap yazarı veya değişik mecralarda ve amaçlarla yazı yazan kişiler olarak tanımlanıyor. Bir işte yazar olarak çalışmaya başlamak için genelde iletişim, gazetecilik veya İngilizce edebiyat alanlarında bir üniversite derecesi aranıyor. Elbette kendi kendini yetiştiren böyle bir eğitim almayan çok yazar var ancak burada bilimsel bir yöntemle hareket edilerek karşılaştırılabilir mesleki görünümlerin yer aldığını unutmayalım. Bu rehbere göre hâlihazırda ABD’de çalışan 142 bin 800 tam zamanlı yazar, Mayıs 2021 itibarıyla yıllık medyan ücret olarak 69.510 dolar kazanıyor. Burada minik istatistik notu vermekte yarar var. Medyan (ortanca) değer, eldeki seriyi küçükten büyüğe doğru sıraladıktan sonra tam ortadaki değeri ifade ediyor. Özelikle minimum ve maksimum değerler arasında çok farklılıkların olduğu durumlarda merkezi eğilimi ortalama değerden daha doğru ölçtüğü için medyan tercih ediliyor. 

Şekil 1: ABD Mesleki Görünüm Rehberine Göre Yıllık Medyan Ücretler

İkinci veri kaynağımız ve dünyanın en büyük iş arama sitelerinden biri olan Indeed. Siteden değişik meslek grupları için ABD’deki ücretlere ulaşmak mümkün. Siteye gönderilen 1152 yazarlık ücretine göre 2023 itibarıyla 1 yıl veya altında bir yazar yılda ortalama 57 bin 580 dolar kazanıyor. Aynı sitede editörlerin ortalama maaşı 58 bin 745 dolar, çevirmenlerin ortalama maaşı 56 bin 152 dolar, yazarlık ve editörlüğü bir arada yapanların maaşı ise 67 bin 264 dolardır.

Şekil 2: Indeed Sitesindeki İlanlardaki Yıllık Ücretler

Yazarak para kazanma düşüşe mi geçti? 

 Authors Guild ABD’nin en eski ve en büyük profesyonel organizasyonu olarak yazarların gelirlerini araştırmak için düzenli aralıklarla anketler yapıyor. “The Authors Guild’s Author Income Survey” isimli anket, kitap yazarlarının gelirlerinde yıllar itibarıyla meydana gelen değişimi gözler önüne seriyor. Ankette yazarların gelirlerindeki gelişim yine medyan değer üzerinden sunuluyor.  

Ankette kendilerini tam zamanlı kitap yazarı olarak tanımlayan katılımcıların medyan geliri 2017 için 20 bin 300 dolar olarak bulunmuş; bu tutar aynı yıl ABD’de dört kişilik bir aile için yoksulluk sınırı olan 24 bin 600 doların altında kalıyor. Buradaki yazarlık tanımında bir eğitim şartı olmadığını ve kişilerin beyanının yeterli olduğunu vurgulayalım. Ankete göre kendini tam veya yarı zamanlı yazar olarak tanımlayan 5000’in üzerinde yazarın 2007’de 12 bin 850 dolar olan medyan geliri 2018’de 6080 dolara gerilemiş durumda.

Şekil 3: Authors Guild Gelir Anketi

Ankette yazarlara gelirlerinin ne kadarını kitap teliflerinden, ne kadarını yazı faaliyetlerinden (konuşma ücretleri, yazarlık eğitimleri, editörlük faaliyetleri, kitap incelemesi, blog yazımı, vb. yazı faaliyetleri) sağladıkları da sorulmuş. Anket gösteriyor ki yazarların kitap teliflerinden sağladıkları gelir diğer yazı etkinliklerinden sağladıkları gelirin çok gerisinde. Yazarlar kitap telifinden 2009’da ortalama 6 bin 250 dolar kazanırken 2017’de bu tutar yarıya inmiş. 2017 yılında tam zamanlı çalışan yazarların yalnızca yüzde 57’si bireysel gelirlerinin tamamını yazmayla ilgili çalışmalardan elde etmekle birlikte bu gelirin çoğu kitap telifi dışındaki konuşma metni, yazarlık eğitimleri, editörlük, çevirmenlik, hayalet yazarlık gibi yazı faaliyetlerden sağlanmış. Tam zamanlı yayın yapan yazarların yalnızca yüzde 21’i kişisel gelirlerinin tümünü kitap telif gelirlerinden elde etmiş gözüküyor. 

Kişisel yayıncılık yapanlar nasıl kazanıyor?

Kendi yayınını yapan yazarların gelirleri yıllar içinde artsa da hala yayıneviyle çalışan yazarların gerisinde. Ankete göre 2017 yılında kendi yayınını kendi basan yazarlar yayıneviyle çalışan yazarlardan yüzde 58 daha az kazandı.Anketin ortaya koyduğu diğer bir dikkat çekici istatistik de yayıneviyle çalışan en üst dilimdeki yazarların gelirlerinin kendi yayınını yapan yazarların iki katı olması. En üst gelir grubunda; yayıneviyle çalışan yazarların medyan geliri 305 bin dolarken kitabını kendi yayımlayan yazarların medyan geliri 154 bin dolar. Kendi kitabını basan yazarlar içerisinde en çok kazananlar aşk ve romantik gerilim yazarları. Bu grup 2017’de 10 bin 50 dolar medyan gelir kazanırken bir sonraki tür olan gizem ve gerilim türünde yazanlar 1.900 dolar medyan gelir elde etmiş. Neredeyse beş katlık çarpıcı bir fark söz konusu.

Şekil 4: Authors Guild Gelir Anketi

ABD Çalışma İstatistikleri Bürosu verilerine göre 2022 yılında 16 yaş üstünde tam zamanlı çalışan sıradan bir Amerikalının ortanca geliri 51 bin dolar civarında. Kişinin mesleği, eğitimi, cinsiyeti ve yaşadığı eyalete göre şüphesiz bu gelir çok farklılaşabilir. ABD’de 4 kişilik bir ailenin yoksulluk sınırının 23 bin dolar civarında olduğu notunu de düşeyim. Demem o ki ABD’de yazarlık maaşı ne öldürüyor ne güldürüyor. Tabii aşağıdaki tablodaki yazarlardan biri değilseniz. 

Tablo: Dünyanın En Zengin 10 Yazarı

Yazıyı yazar adaylarına “Demek Yazar Olmak İstiyorsun!” diye seslenen “Pis Moruk” Charles Bukowski’den bir alıntıyla bitirelim de motivasyon olsun. 

“…doğru zaman geldiğinde,
ve kader seni seçmişse
her şey kendiliğinden gelecek ve devam edecektir
sen ölene ya da o, içindeki ölene kadar
başka yolu yok
ve hiç olmadı da.”

Diğer dosyaları incelemek için tıklayın.