Koç olmak mı istiyorsunuz? Kendinize bir yol gösterici mi arıyorsunuz? Can Deniz Timur’un kaleme aldığı, 2023 yılı mayıs ayında Luna Yayınlarından ilk baskısını yapan Dönüşüm için Koçluk kitabı sizin için iyi bir yoldaş olacak.

Özgü Altındağ

Dönüşüm için Koçluk kitabı, beni durduran, kendimi sabote eden iç sesimi fark etmemi, hiçbir şey için geç kalmadığımı anlamamı sağladı ve işe koyulmak için harekete geçmeme yardımcı oldu. Kitabın yazarı ve aynı zamanda profesyonel olarak koçluk eğitimleri veren Can Deniz Timur ile onu tanımak ve koçluk mesleği hakkında bir söyleşi gerçekleştirdik. 

Bize zaman ayırdığınız için çok teşekkür ederiz. Koçluk mesleğine ilginiz ne zaman, nasıl başladı?

Merhaba, ben teşekkür ederim bu keyifli buluşma için. Koçluğun yaşamımın dönüm noktası olduğunu söyleyebilirim. Mezun olduğum bölümle ilgili iş yaşamında herhangi bir çalışmam olmadı. Aksine sosyal işlerde çalışmak bana daha ilgi çekici geldi. Şimdi dönüp baktığımda, beni geliştiren ileriye taşıyan alanlarda çalışmak istemişim. Gelişmediğimi hissettiğimde hep bir değişim olmuş. 2011 yılı yoğun bir şekilde “Gerçekten ne istiyorum?”, “Neye istek duyuyorum?” sorularını en derinden düşünmeye başladığım bir zaman dilimiydi. Sadece bir işim, kariyerim olsun gerekliliğinden uzak, gerçekten ne inşa etmek istediğimi ve dünyaya nasıl bir katkı sağlamak istediğimi düşündüm. Sanırım siz ne düşünürseniz doğa da karşınıza onu çıkarıyor. Bir koçluk reklamı düştü önüme. “Diğerlerinin performansına katkı sağlamak ister misiniz?”, “Etkin dinler misiniz?” gibi sorular soruyordu. Şu bir gerçek ki hayatım boyunca çevremdeki insanların ve kendimin yaşamını nasıl dönüştürebilirim, ileriye taşımak adına nasıl yardımcı olabilirim tarzında sorular benim için öncelikli olmuştur. İlanın detaylarını ve koçluğun ne demek olduğunu araştırdığımda çok heyecanlandım. Sonrasında aradan 12 yıl geçti ve hiç çalışıyor gibi değilim. Beni bu yolda destekleyen herkese, her şeye şükran borçluyum.  

Neden koçlukla ilgili bir kitap yazma gereği duydunuz? 

Başlangıçta çalışmalarımı bir kitapta toplamalıyım düşüncesinin başka bir şeye evrildiğini hissettim. “Dönüşüm İçin Koçluk” kitabının hikâyesi üç yıl sürdü. Açıkçası ilk olarak yola çıktığımda mesleğimizin daha iyi anlaşılması, bir disiplin halinde uygulanabilmesi ve koçluk mesleğine adım atacaklara bir kaynak olabilmesini istedim. Sonrasında hiç koçluk eğitimi almamış insanlara da bir yerlerde seslenmek istedim çünkü koçluk çalışmalarında elde edilen çıktılar ile koçluğun toplumsal algısı oldukça zıt. Bu algı da koçluğun akıl hocalığı olduğu, her şeyin önüne koçluk isminin rahatlıkla getirilebileceği ve popüler kültürün yeni bir kandırmacası olduğu yönünde. Daha üzücü olan ise toplumun entelektüel kesiminin dahi koçluk hakkında ezbere ve yanlış bilgilere sahip olması. Dolayısıyla koçluk zihin setini ve faydalarını anlatmak ve “Dönüşümü desteklemek için nasıl bir bakış açısına sahip olmalıyız?”, “Potansiyelimizi ortaya çıkarmak için nasıl hareket etmeliyiz?” sorularını cevaplamak hedefiyle bu kitabı kaleme aldım. 

Koçluk desteği almanın önemi nedir? 

Bazı durumları değerlendirirken kişisel algımız çok ön planda olabiliyor. Diğerlerinin farkında olduğu bizlerin fark edemediği kör noktalar ya da hiç fark edilmemiş alanlar olabiliyor. Bununla birlikte herhangi bir konuda kendimizi ileriye taşımak için düşüncelerimizi organize etmeye yönelik özel zamanlara ve karşılıklı bir diyaloğa ihtiyacımız var. Bu bahsettiğim aksiyonları profesyonel bir zeminde ve zaman diliminde aldığınızda, ilerlemek istediğiniz konu için kaliteli girdiler oluşturuyorsunuz. Bu kaliteli girdilerin bir adım ötesiyse kaliteli çıktılar oluşturmak. Belki de en can alıcı kısım burası. Kaliteli çıktılar elde etmek ve bu çıktıları düzenlemek bir irade gücü ortaya çıkarıyor. Sistemli bir irade oluşturmak ve potansiyeli ortaya çıkarmak için koçluk desteği almak oldukça önemli.

“Dönüşüm için Koçluk” kitabınız sayesinde bunun ‘akıl hocalığı’ olmadığını öğrendim. Koçlar, kendisinden destek alan kişilerle arasındaki sınırı nasıl ayarlayabiliyor? Bir noktadan sonra, “şöyle yapsan daha iyi olura” dönüşebiliyor mu bu ilişki?

Altını çizdiğiniz bu noktayı oldukça değerli buluyorum. Koç olarak karşınızdaki kişinin gelecekte ortaya çıkacak potansiyeline inanıyorsanız, keşfetme ve farkındalık sürecini daha çok sahipleniyorsunuz. Bununla birlikte çalışılan konudan bağımsız olarak herkesin gösterdiği çaba doğrultusunda, kişilik ve zekâ da dahil olmak üzere değişim göstereceği ve gelişebileceği zihniyetini bir koç olarak sahiplenebiliyorsak bahsettiğimiz akıl ve tavsiye verme isteğinden uzaklaşıyoruz. Koç tarafından bu tarz bir zihniyet benimsendiğinde beceri ve davranışlar konusunda ön yargı askıya alınabiliyor. Böylelikle gelişim için önemli bir eşik aşılmış oluyor.

Kitabınızı koç olmak isteyenler mi yoksa koçluk desteği almak isteyenler mi okumalı? 

“Dönüşüm için Koçluk” kitabını yazma yolculuğuna, profesyonel koçlar ve koç olmak isteyenler için çıktığımı söyleyebilirim. Yine kitap çıktıktan hemen sonra sorsaydınız bu soruyu koç olmak ve koçluk yapanlar için derdim. Şu anda aldığım geri bildirimler, kendisiyle ilgili farkındalık yaşamak ve iletişim yetkinliklerini ileri taşımak isteyenler için de keyifle okunabileceği. Bu durum beni oldukça mutlu ediyor çünkü koçluğu daha çok tanımaya, öğrenme ve potansiyel üzerindeki etkisine tanık olmaya çok ihtiyacımız var. Gerek bireysel gerek kurumsal düzeyde bu anlamda gidebileceğimiz çok yol var. Bugünkü fikrim potansiyelini ortaya çıkarmak, etkili iletişim kurmak, koçluğu yakından tanımak isteyen ve koç olma yolculuğunda ilerlemek isteyen herkes okuyabileceği yönünde.

Koç olmak için alınması gereken eğitimler neler? 

Gerçekten de profesyonel bir koç olarak çalışmak istiyorsanız özverili bir sürece ihtiyaç var. Profesyonel koçluk için uluslararası standartlar ve yetkinlikler koçluk federasyonları tarafından tanımlanmış durumda. Yine belirtilen standartları elde edebilmek için eğitim alabileceğiniz koçluk federasyonları tarafından akredite edilen eğitim kurumları var. Eğitimleri tamamladıktan sonra belli bir saat koçluk tecrübesi elde etmeniz ve ardından bir performans değerlendirmesi ve yazılı sınavı geçmeniz gerekiyor. Böylelikle uluslararası unvanlı bir koç olarak profesyonel ve etik standartlarda çalışmalarınızı yürütebilirsiniz. Kurucusu olduğum 212 Derece Koçluk Akademisi de Uluslararası Koçluk Federasyonu (ICF) ve Association For Coaching tarafından onaylı koç yetiştirme programları sunuyor. 

Ülkemizde bireysel olarak koç desteğine başvuru oranı nasıl? Dünyada bu uygulama ne kadar yaygın? 

Koçluk desteği alma talebinin her geçen gün oldukça arttığını söyleyebilirim. Ülkemizde profesyonel bir koçun ortalama müşterisi konusunda bir araştırmaya tanık olmadım. Yalnız ICF’nin (Uluslararası Koçluk Federasyonu) yapmış olduğu araştırmalarda 2022 yılında aktif olarak koçluk yapan bir koçun ortalama 12.2 müşterisi olduğu belirtilmiş. Yine 2022’de yapılan bir araştırmada, koçluk anlaşmalarının %51’ini lider ve yönetici koçluğu, %13’ünü ise işletme ve organizasyon koçluğu oluşturuyor. Ülkemizde de benzer bir durum olmakla birlikte öğrenci ve kariyer koçluğunun da önemli bir yüzde oluşturduğunu düşünüyorum. Uluslararası Koçluk Federasyonu tarafından yapılan Küresel Koçluk Anketi’nde 2019-2022 yılları arasında dünyanın her bölgesinde koçluk alan kişilerin sayının %54 arttığını görüyoruz. Koçluk sektörü dünyada büyüyen ve gelişen önemli sektörlerden birisi.

Koçluk yapmak isteyenler ya da koç desteği almak isteyenler nereye başvurabilir?

Uluslararası akreditasyona sahip kuruluşlara ve koçlara başvurabilirler. Bu noktada Uluslararası Koçluk Federasyonu’nun global ve Türkiye internet sitesinden araştırma yapabilir, eğitim veren kuruluşlara ve üye koçlara ulaşabilirler. Farklı uzmanlık alanlarına ve hangi deneyimlere sahip olunduğuna dair bilgi edinebilirler.

“Ne yapsam olmuyor” dediğiniz durumları nasıl çözüme kavuşturuyorsunuz? 

Tabii ki de bu tarz durumlarla karşı karşıya kalabiliyorum. Yoğun görüşme trafikleri ve eğitimler sonunda zihnimin çok ciddi yorulduğuna tanık oluyorum. Tüm aldığım yükü toparlamak için düzenli geri çekilmeler ve meditasyon uygulamaları tercih ediyorum. Daha spesifik, içinden çıkmadığım durumlarda ise koçluk ve mentorluk alıyorum. 

---

Can Deniz Timur kimdir?

1978 Ankara doğumlu. Ankara Üniversitesi Fizik Mühendisliği bölümünü bitirdi. Ardından Maltepe Üniversitesi’nde MBA programını tamamladı. 2003-2013 yılları arasında sigorta ve finans sektöründe çalıştı. 2012 yılından bu yana profesyonel koçluk yapıyor. 2015 yılında 212 Derece Koçluk Akademisi’ni kurdu. Uluslararası Koçluk Federasyonu (ICF) üyesi ve MCC (Usta Sertifikalı Koç) unvanlı bir koç. Yönetim, Liderlik ve takım performansı alanlarında koçluk çalışmalarını sürdürüyor.

Diğer uzman görüşü röportajlarını okumak için tıklayın.