Dünyadan Öyküler: Doğa – Thomas Hegbrook

Henüz okumayı bilmeyen veya var olan hikâyelerin ötesine geçmeye meraklı herkesin ilgisini çekeceğini düşündüğüm Dünyadan Öyküler: Doğa, Thomas Hegbrook’un pastel dokunuşlarıyla çocukları hem sanata hem de bilime aynı anda çağırıyor. Doğadan kesitler sunan bu resimler, çocukların hayal gücünü geliştirebilmesi için benzersiz bir oyun alanı. Gözlemleyen, merak eden, sorgulayan bireylere dönüşmeleri için onları cesaretlendiren bu kitap, âdeta doğaya tutulan bir büyüteç gibi. Patricia Hegarty’nin farklı iklim şartlarında hayvan davranışları ve yaşam koşulları, hayvanların ve bitkilerin gelişim süreçleri, doğanın dengeli döngüsü, denizaltı yaşamı, çeşitli doğa olayları ve Ay’ın hareketleri gibi çeşitli konularda bıraktığı notlar oldukça aydınlatıcı. Çocuklar, elbette yetişkinler de, bu resimlerdeki hikâyelerin peşinde koşarken farkında olmadan Dünya hakkında çok daha fazla şey öğrenecek.

“‘Atkı’ takan bir hayvandan ‘şemsiye’ kullanan bir başkasına, doğanın bizleri şaşırtmak, kendine hayran bıraktırmak gibi olağanüstü bir yeteneği var.”

Her resim bir hikâye anlatıyor.

Tüm soruları ve cevapları, bu sessiz kitabı harika hikâyelere dönüştürecek bizlere bırakan yazar Patricia Hegarty, tek bir tetikleyici bırakıp kitabın son sayfalarına saklanıyor: “Bu hikâye nedir sizce?”

Okumayı henüz bilmediğimiz zamanlarda görsel her şeyi birer malzeme yapardık hikâyelerimize. Oyuncaklarımızın anlatacak bir şeyleri, duygusal gelişimleri ve benzersiz maceraları olurdu hep. Genlerimize âdeta kodlanan bu alışkanlığın Dünyadan Öyküler: Doğa’da bilime sahne ışığı tutmak için kullanılması, onu özel ve anlamlı kılıyor. Artık rastlama ihtimalimizin çok az olduğu, doğanın bir parçası o canım türlerin çocukların dünyasına bu resimlerle yaklaştırılması ne hoş! Çocuk, elbette bir kar leoparının kuyruğunu ısınmak için bir atkı gibi kullandığını, gökyüzünün bir anda griye boyanmasının nedeninin koca bir sivrisinek kümesi olabileceğini internetten de öğrenebilir. Ancak bu kitap, bu leoparın aslında ısınıyormuş gibi yapıp kuyruğunun arkasından arkadaşına güldüğünü düşündürecek soruyu da soruyor: “Bu hikâye nedir sizce?” Bu da doğaya karşı ilgi duymalarına, satır aralarına sıkışmış hikâyelerin peşine düşecek cesareti bulmalarına yardımcı oluyor.

Dünyadan Öyküler: Doğa kitabı aslında çocuğa ne kadar uygun?

Çocuklar söz konusu olunca diğer her şeyde olduğu gibi elbette kitaplar da sık elenip sık dokunuyor. Hatta bir yetişkin kitabının değerini ölçen nice kriterden çok daha fazlasına dikkat ediliyor, hem iç hem de dış yapısında. Resimli çocuk kitaplarında o görseller dahi rastgele yerleştirilmiyor. Hikâyeyi tamamlayan bir sırayla, gözün hareketleri ve odak noktaları dikkate alınarak resmediliyor her biri. İnsan beyninin görsel bilgiyi nasıl algıladığına dair ilkeler sunan Gestalt’ı duyduysanız ne demek istediğimi anlamışsınızdır. Zemin-şekil ilişkisinden tutun da beynimizin tamamlama eğilimine kadar birkaç temel ilke sayesinde, bazen tek bir görselle, sayfalarca yazıdan çok daha güçlü bir şey anlatabiliriz. İşte Dünyadan Öyküler: Doğa kitabı da iç ve dış özellikleri açısından ele aldığımızda bu anlamda güzel bir okuma örneği sunuyor bizlere.

Çizeri Thomas Hegbrook’un tüm kitaplarında görebileceğimiz doğa teması, kitabın odağına yerleşmiş. Dünyadan Öyküler: Doğa kitabı genel çerçevede bilimsel, doğanın içinden bir olguyu sunarken detaylarda dikkat çekmeyi, şaşırtmayı, düşündürmeyi ve güldürmeyi başarıyor. Sayfalar birbirini tamamlayan, estetik duyguları uyandıran bir şekilde düzenlenmiş. Oranda tutarlılık var ve bazı sayfalarda çocuğun varlığını kabul eden ve onu yaratıcı düşüncesini sayfaya aktarması için teşvik eden geniş kenar boşlukları da bulunuyor. Geçişler, sayfaların inşası çocuğun ilgisini diri tutabilecek kadar başarılı bir renk uyumuyla sağlanmış. Kitabın sessiz kahramanları sayfalara, doğal habitatlarında bir arada bulunabilecekleri şekilde yerleştirilmişler ama elbette arada sürprizler olabilir! Ayrıca kitap, resim defterine pastel boyayla yapılan resimlere bakıyormuş hissi veriyor.

Çocuğun bir yetişkinle okuması çok daha başarılı bir deneyim sunacak olsa da okumayı bilen biraz daha ileri yaşlardaki çocuklar için de uygun, yalın bir dili var. Bilgiyi dayatmadan sunuyor ve resimli bölümleri ön planda tutarak hayal gücününü geliştirmeleri için çocuklara yeterince alan tanıyor. Bilgiyi mümkün olduğunca yalın bir şekilde vererek el altında tutabilecekleri bir rehber sunmayı da ihmal etmiyor. Ayrıca resimlemeye yapılan bu destek sayesinde çocukların doğadaki yaşamı bilişsel boyutta öğrenmesine yardımcı oluyor. Çocuğun gelişimine katkı sağlayacak, onu dünyaya hazırlayacak, doğayla arasında köprü kurabilecek bu kitabın mesajı oldukça net. “Bilimsel gerçekler burada, bunları bil ama bunlarla kendi hikâyeni yazmayı ihmal etme.” Dünya tam da böyle bir yer, değil mi?

—

Thomas Hegbrook kimdir?

Doğa sevgisiyle öne çıkan Thomas Hegbrook, bu tutkusunu illüstrasyon ve tasarım yeteneğiyle birleştirerek çocuk kitapları resimliyor. Patricia Hegarty’nin yazdığı StoryWorlds: Nature (2016), StoryWorlds: A Moment in Time: A Perpetual Picture Atlas (2017) ve The Song of The Dinosaurs: A Prehistoric Peek-Through Book (2018) kitaplarının yanı sıra Hegbrook illüstrasyonunu taşıyan kitaplar şunlar: Jonathan Litton’ın The Earth Book: A World of Exploration and Wonder’ı (2017) ve Holes‘u, Hannah Pang’in The Moon’u (2019) ve Sasha Quinton’ın The Wind May Blow’u (2021). İllüstrasyonlarında doğanın güzelliklerini ve hayvanları anlatırken okurların hayal gücünü zenginleştiriyor. Hegbrook, ailesiyle ve iki köpeğiyle birlikte vakit geçirmeyi çok seviyor.

Patricia Hegarty kimdir?

Caterpillar Books’un Editöryal Direktörü olan Patricia Hegarty, uzun yıllar çocuk yayıncılığı alanında çalıştı ve haritalardan pop-up kitaplara, el işi kitlerinden labirentlere, sticker kitaplarından günlüklere kadar pek çok türde eser verdi. Hegarty; Thomas Hegbrook, Britta Teckentrup ve Tim Warnes gibi birçok yetenekli illüstratörle iş birliği yaparak her yaş grubundan çocuklar için eğlenceli ve eğitici kitaplar yazdı. Hegarty’nin çocuk edebiyatına olan tutkusu, genç okurları hem eğlendiren hem de eğiten kitaplar yaratmaya olan bağlığının göstergesi. Bazı kitapları: Who’s There? Beware! (2015), Tree (2015), Bee (2016), Goodnight Farm (2016), Bug Bear (2017), Above and Below (2017), Alfie and Bet’s ABC (2018), We Are Family (2018), The Song of The Dinosaurs (2019) ve Little Bird Lost (2020).

Diğer kitap incelemelerini okumak için tıklayın.