Karanlığın Sol Eli – Ursula K. Le Guin
1993 yılında Türkiye’de ilk baskısı Ayrıntı Yayınlarından çıkan Ursula K. Le Guin’in Karanlığın Sol Eli kitabı cinsiyetsiz dünyada yaşamı anlatan bir bilim kurgu kitabıdır.
Orjinal Adı: The Left Hand Of Darkness
Ülke: ABD
Türü: Bilim kurgu
Okur Yaşı: Genel Yetişkin Okur Kitlesi
Hedef Kitle: Bilim kurgu sevenler, yaşadığı dünyadan bunalıp farklı dünya arayanlar.
Sayfa Sayısı: 256 sayfa
Çevirmen: Ümit Altuğ
Çeviri: ☺️
İmla: ☺️
Ebat: 13 x 19,5 cm
İnceleme
Işık karanlığın sol elidir
karanlık da ışığın sağ eli.
ikisi birdir, yaşam ve ölüm, yan yana
yatarlar kemmerdeki sevgililer gibi,
tutuşmuş eller gibi,
sonuçla yol gibi.
Bir dünya düşünün, zorlu doğa koşulları, az gelişmiş teknoloji ve cinsiyetsiz insanlar. Bu gezegenin adı: Gethen. Orgoteyn ve Karhide adında iki krallığa ayrılmış. Gezegende sürekli kış mevsimi yaşanıyor. Bir gün bu gezegene uzaydan elçi Genli Ai gelir. Gethen gezegenini Ekumen topluluğuna katılmaya ikna etmek için geldiğini söyler. Ekumen’in bir koordinasyon merkezi olduğunu, ticaret ve bilgi değiş tokuşu yaptığını anlatır. Uçan araçlara ve haberleşme cihazlarına sahip Ekumenlilerin, gazetenin olmadığı, kitap ve televizyon cihazlarının yaygın olmadığı yerde yaşayan Karhidelilere, Elçi Ai’nin taleplerini anlatması hiç kolay olmayacaktır. Kral, Ekumen’in davasını savunduğu için, Başbakan Estraven’i sürgün etmiştir. Estraven’in ve Ai’nin yolculukta yollarının kesişmesi ile yaşadıkları anlatılır okura.
Karhide’de ateş bedeni değil, ruhu ısıtmak için yakılır.
Kemmer dönemi
Karhide’de cinsiyet yok. Cinsel çevrim ortalama 26 gün olarak görülür. 21 ya da 22 gün kişi, somer yani cinsel bakımdan gizli bir dönemde yaşar. 18. güne doğru hormonel değişimler başlar. Kemmer dönemine giren kişi; yani cinsel olarak aktif ve istekli döneminde olan başka bir kişi ile karşılaşınca birleşme gerçekleşir. Jenital organ ve kişilerin hormonal durumlarına göre eşler farklı cinsiyet rollerine bürünüyor. Kemmer sonrası hamilelik gerçekleşirse, hamile olan birey o ilişkide anne rolüne giriyor. Anne olan bir kişi, farklı bir kemmer dönemi sonrası doğan çocukların babası olabiliyor. Çocukların anne ve babalarıyla psikolojik ilişkisi bulunmuyor. Herkes her şeyi becerebiliyor. Erkek ve kadın rolü olmayınca, güçlü-zayıf ve cinsiyetlere biçilmiş, kalıplaşmış roller yok.
Düşünün: Karşılıklı istemeyince cinsellik yok, tecavüz yok. İnsan dışındaki memelilerde olduğu gibi birleşme ancak karşılıklı istek ve davet sonucu gerçekleşebiliyor; aksi taktirde mümkün olmuyor.
Hamile Kral
Cinsiyet ayrımlarının olmadığı bir ülkede, kralın kemmer dönemi sonrası hamile kaldığını öğrenmek de normal karşılanıyor. Bu kısmı okuduğumda, kralın süt izni kullanıp kullanmayacağı, uykusuz geceler sonrası kabine ile yapacağı zor toplantıları düşündüm. Toplumlarda insanlara öğretilen ve dayatılan cinsel rollerin olmadığı bir yerde yaşamak nasıl olurdu?
Yazıldığı yıllarda dünya
Karanlığın Sol Eli kitabının yayımlandığı dönemlerde dünyada yaşananlara baktığımızda; Fransa’da 1968 Mayıs olayları, Soğuk Savaş dönemi, Martin Luther King’in öldürülüşü, Neil Armstrong’un Ay’a ilk ayak basışı, ABD’nin New York şehrinde eş cinsellerin cinsel baskılara karşı oluşan Stonewall ayaklanmaları… Bilim kurgu olarak yazılan kitabın, dünyada yaşananlardan uzak olmadığını görüyoruz.
Birçok ülkede uzun yıllar kadınların, erkekler ile eşit haklara sahip olabilmek için verdikleri mücadeleye bakınca (Hâlâ dünyada erkekler ile eşit haklara sahip olamayan birçok kadın var.), cinsiyetsiz bir toplumda yaşamanın bir kadın olarak, konforlu olabileceğini düşündüm. Güçlü veya zayıf, sahip çıkılması, korunulması gereken olmayan, ne giydiğinin önemsiz, saat kaçta nerde, kiminle olduğunun kimseyi ilgilendirmediği bir toplum.
Ursula K. Le Guin kitaplarını okurken, bilim kurgu olduğunu unuturum. Yaşadığımız dünyada kurduğumuz yapıları yıkar ve yeniden inşa eder. Olmayan bir dünya yaratır ve sizi o dünyanın içine sokar. İnançları, kültürü, teknolojisi, dili, mevsimi, zamanı farklıdır. Hep en olanı düşündürtür size. Yarattığı dünyada her şey mükemmel değildir. Artılar ve eksiler vardır. Antrolopolojik ve sosyolojik olarak yeniden değerlendirmemizi sağlar.
Diğer kitap incelemelerini okumak için tıklayın.
Günnur Aksakal Baykan –
Ne kadar büyük bir yazar! Çok teşekkürler bu inceleme için. Her eseri okunmalı.