1929 yılında Burdur’un Yeşilova ilçesine bağlı Akçaköy’de doğdu. Köylü bir ailenin çocuğuydu. 1948 yılında Gönen Köy Enstitüsünü bitirdi ve köy öğretmenliği yaptı. 1955 yılında ise Ankara Gazi Enstitüsünden mezun oldu. Mezun olduktan sonra öğretmenlik ve ilköğretim müfettişliği yaptı.

Fakir Baykurt Yılanların Öcü romanını yazdıktan sonra Milli Eğitim Bakanlığının emrine alındı. ABD’de Indiana Üniversitesinde ders araçları konusunda eğitim aldı. Döndükten sonra Türkiye Öğretmenler Sendikasının kurucularından oldu. Türkiye Öğretmen Dernekleri Milli Federasyonunda Genel Başkan olarak görev yaptı.

1969 yılında öğretmen boykotlarından dolayı açığa alındı ve istifa etti. 12 Mart döneminde tutuklandı. Askeri Mahkeme tarafından uzun süre yargılandı ve beraat etti. Beraat ettikten sonra Almanya’ya gitti. Uzun süre orada yaşadı ve 11 Ekim 1999 yılında burada vefat etti.

Fakir Baykurt, edebî yaşamına şiirle başladı. Orhan Veli’nin izinden köy hayatı temalı şiirler yazdı. Şiirden sonra roman ve öykü yazmaya yöneldi.

İlk romanı Çilli ve sonraki tüm eserlerinde anı değil, geniş dönemlerin olaylarını işledi. Türkiye’deki köy hayatını devrimci bir bakış açısıyla kitaplarına yansıttı. Fakir Baykurt Köy Edebiyatı Hareketi’nin öncülerinden biri oldu. Köy Enstitüsü mezunu olarak bu özelliğine sıkça rastlanmaktadır.

Romanlarında köy hayatı, köy hayatı sorunları ve bilinci gibi konulara yer verir. Bunun dışında sıklıkla ele aldığı diğer konuysa “Göç”tür.

Fakir Baykurt’un en önemli eseri Yılanların Öcü sinemaya da aktarıldı. Bu eserinden sonra kaleme aldığı Irazca’nın Dirliği ve Kara Ahmet Destanı önemli bir üçleme oluşturmuştur. Bu eserinde Atatürk’ün devrimlerinin köylere inemediğini eleştirel bir dille anlattı.

Tırpan ve Kaplumbağalar isimli romanı ise alegorik bir niteliği sahiptir ve köy edebiyatı hareketinin öncü isimlerinden biri olarak Türk edebiyatına büyük katkı sunan yazarlarımızdan biridir.