Bookinton Kitap Platformu olarak birinci bölümünü Mayıs ayında yayımladığımız Wattpad Kitapları Dosyası’nın ikinci bölümünde sorularımızı Dex Yayınları, Parola Yayınları ve İndigo Kitap’a yönelttik.
Semra Çakas
Türkiye’nin de kullanıcı sayısı olarak ilk sıralarda yer aldığı, özellikle gençlerin ilgi gösterdiği hikâye paylaşma platformu Wattpad, yaygınlaştığı zamandan beri birçok soruyu ve tartışma konusunu gündeme getirdi. Mevcut okuyucusu 90 milyonun üzerinde olan platformun yayıncılıkta açtığı yeni alanlar düşünülünce etkisinin uzun süre daha devam edeceğini ve yayıncılığı dönüştürmeye devam edeceğini söylemek mümkün. Peki gençler neden yaşıtlarının yazdıklarına ilgi gösteriyor? Wattpad’de yayımlanmış bir eser yayınevi tarafından yayınlanmadan önce hangi aşamalardan geçiyor, yayınevi müdahalesinin sınırları nasıl belirleniyor?
Birinci kısmında klinik psikolog ve editör görüşü aldığımız dosyanın ikinci kısmında Wattpad kitapları için önemli bir mecra olan yayınevlerinin görüşlerini okurlarımıza sunuyoruz.
Senem Kale – Dex Kitap Yayın Yönetmeni
Wattpad kitapları basan bir yayınevisiniz. Basacağınız Wattpad kitaplarında aradığınız özellikler neler?
Dex Yayınları olarak, çok fazla Wattpad kitabı basmamakla birlikte bir kere Wattpad ile ortak bir yarışma yaptık ve kazanan kitabı bastık. Bu ortaklık çok güzel sonuçlar verdi. Hem katılan gençlere, onları yazma sevdalarında motive edici küçük hediyeler verdik hem de umarım ki geleceğin yazarları ile tanışma, onların dertlerini, hayallerini dinleme fırsatı yakaladık. Ayrıca Wattpad’in aslında tüm bilgilerini şeffaf bir şekilde paylaşan, doğru kurumsallaşmış demokratik bir şirket olduğunu öğrendik. İşte tam da bu mantığın, aslında bu platforma gençlerin böylesine sahip çıkmasının nedeni olduğunu anladık. Yetişkinlerin sertleşmiş kurallarından, ağır ilerleyen yayınevi prosedürlerinden uzakta, rahatça yazmak ve özgürce paylaşmak her şeyden öte gençlere çok iyi geldi.
Basacağımız Wattpad kitaplarında önce okunurluklarının niceliğine ve yorumların niteliğine baktık; sonrasında okuduk ve bildiğimiz roman kalıbına uygunluğunu, konusunun zenginliğini önemsedik. Dilin yetkinliği ve dil bilgisinin doğruluğunu ne yazık ki aramadık çünkü arasak pek de bulamayacağımız kriterler. Bu nedenle bu iş yayınevine kaldı genelde.
Wattpad kitapları nasıl bir editoryal süreçten geçiyor? Wattpad kitaplarının yayınevi tarafından basılması aynı zamanda bir “düzenleme” imkânı da sunuyor mu?
Genelde gerçekten ince ince çalışılan uzun bir editoryal süreçten geçiyor, son bölümü yayımlanmış olsa bile sonu dâhil büyük değiştirme önerilerinde de bulunuyoruz. Ama elbette yazar ne kadar genç olursa olsun, eğer editörü onu bir değişikliğe ikna edemiyorsa son söz yazarındır, buna saygı duyuyoruz.
Sizce Wattpad okurları neden kendi yaşıtlarının hikâyelerini daha fazla görmek istiyor?
Çünkü var olan kitaplar ya da yeni yazılan kitapların çoğu son dönemde onların hızlı değişimlerine ayak uyduramadı ve gençler de kendi metinlerini var etmek istediler. Bildiğiniz gibi biz bu dünyayı onlara bırakmıyoruz, onlardan ödünç aldık. Ergenlik ve gençlik döneminde ebeveyne türlü mesajlar gelir, bunları doğru okuyabilirsek onlarla ileriki hayatlarında sağlıklı üretken ilişkiler kurabiliriz. İşte bu nedenle yayınevi olarak da onların ne istediklerine neden istediklerine hep kulak vermek istiyoruz, daha çok yazsınlar, ne olursa olsun yazsınlar ve okusunlar. Bir süre sonra zaten Wattpad okumayı, oraya yazmayı bırakıp gerçek edebiyata geçiyorlar.
Hangi türde yazmayı tercih ediyorlar?
Çoğu tür var; romantik, fantastik, polisiye, macera en çok yazılanlar. Hikâyelerde dram sosunun da çok olduğunu görüyoruz. Belki de bu hayatlarındaki farklı zorlukların, yaşadıkları sorunların bir tezahürü. Acı olaylarla, zorluklarla baş edebilen karakterler, belki de okurların ve yazarlarının empati kurup rahatlamalarını sağlıyor.
Wattpad üzerinde zaten okunmuş bir kitabı gençler neden basılı olarak alıyor?
Çoğu, imza günlerinde, hayranı olduğu karakterleri yaratan kişiyle tanışıp ondan imza alabilmek için basılı kitabı da alıyor. Gençlerin bir kısmı da beğendiği bir kitabı tekrar tekrar okuyor.
Kitaplarda cinsel içeriklerin yer alması, kadına şiddet, taciz, tecavüz, küçük yaşta aşk, uyuşturucu kullanımı, ensest ilişkiler, eş cinsellik, argo kullanımı gibi içeriklere yaklaşımınız nedir?
Sorunuza farklı bir taraftan bakarak cevaba başlamak isterim. Yayın dünyasının gün geçtikçe daha da özgürleşerek, çeşitlenerek, ön yargılarından arınmış sansürsüz kitaplar yayımlamasını arzu ederim ama toplumumuz edebiyatımız kadar ileri değil ne yazık ki. Biz de kurumsal bir yapı olarak bazı konularda kitap basmıyoruz bu nedenle.
Sorunuzun ana başlıklarına gelirsek, biz 18+ içerikleri Dex Plus etiketiyle basıyoruz ki daha genç okur kitlesi olan Dex markası okuru bu kitaplarla daha geç tanışsın. Elbette her marka, yayın yönetmenine göre de biraz şekillenir, ben kitaplarda, eğer iyi yazılmışsa ve konusuna hizmet ediyorsa argo, LGBTİ ve belli sınırlar içinde cinsellik olmasında bir sakınca görmüyorum ve farklı düzeylerde hem Dex hem Dex Plus markamızda bu içeriklere sahip kitaplar var ama kadına şiddet, taciz, tecavüz, küçük yaşta aşk, ensest ilişkiler ve bağımlılık yaratıcı herhangi bir maddeyi özendirme, asla tercih etmeyeceğimiz konular.
Özge Tataroğlu – Parola Yayınları Yayın Yönetmeni
Wattpad kitapları basan bir yayınevisiniz. Basacağınız Wattpad kitaplarında aradığınız özellikler neler?
Wattpad kitaplarında öncelikli olarak okunma oranını ve dosyaya yapılan yorumları dikkate alıyoruz.
Wattpad kitapları nasıl bir editoryal süreçten geçiyor? Wattpad kitaplarının yayınevi tarafından basılması aynı zamanda bir “düzenleme” imkânı da sunuyor mu?
Wattpad dosyaları bize ulaştığında ilk okumada yazarın yazım tarzını öğrenmeye çalışarak cümle bazlı değişiklik yapmadan dosyada düzeltmeler sağlıyoruz. Daha sonrasında yazarın tarzını değiştirmeden alternatif cümle önerilerinde bulunarak eseri daha edebî bir hâle getirmeye çalışıyoruz. Mizanpaj sonrasında ise dosya kontrol edilmek üzere yazara gönderiliyor.
Sizce Wattpad okurları neden kendi yaşıtlarının hikâyelerini daha fazla görmek istiyor?
Okurlar kendi hayatlarından uzaklaşmak için aynı yaşlardaki ana karakterlerin hayatlarını okumak istiyorlar. Paralel bir dünyada onlar okulun popüler kızı/oğlu olabilirler, bulundukları maddi imkânlardan daha fazlasına sahip olabilirler.
Hangi türde yazmayı tercih ediyorlar?
Yazarlarımız genellikle aşk ve aksiyon tarzında yazıyorlar.
Wattpad üzerinde zaten okunmuş bir kitabı gençler neden basılı olarak alıyor?
Wattpad üzerinde zaten okudukları bir kitabı basılı olarak almalarının sebebi, kütüphanelerinde o kitabı sergilemek istemeleri, basılı kitaba dokunduklarında yazarla aralarında bir bağ olduğunu hissetmeleridir. Bunun bir diğer versiyonunu aynı kitabın ciltli ve karton kapak hâlini satın alan okurlar olarak da düşünebiliriz. Basılı kitapta o kurgunun son hâlini görüyor okurlar. Wattpad, dijital bir platform olduğu için yazarlar zaman zaman değişiklik yapabiliyorlar ve okurlar bazen bunları takip edemiyor. Wattpad yazarları herhangi bir yayınevi ile anlaştığında Wattpad’de eserlerinin yanına “Kitap oluyor”, “Düzenleniyor” şeklinde ibareler ekliyorlar. Böylece kurgu son hâlini almış oluyor, okurlar da kitabı son hâliyle ellerinde bulundurmuş oluyor.
Kitaplarda cinsel içeriklerin yer alması, kadına şiddet, taciz, tecavüz, küçük yaşta aşk, uyuşturucu kullanımı, ensest ilişkiler, eşcinsellik, argo kullanımı gibi içeriklere yaklaşımınız nedir?
Yetişkin içerikli kitaplarımızda sadece cinsellik ve argo var. Mesajınızda belirttiğiniz diğer kriterler kitaplarımızda yer almıyor. Yetişkin içerikli kitaplarımızı tanıtım bültenlerinde belirtiyoruz. Fuarlarda da genç okurlarımıza satış yapmıyoruz. Fakat ne yazık ki online satış sitelerinde diğer yayınevlerinin de engel olamadığı gibi biz de engel olamıyoruz genç okurlarımızın yetişkin içerikli kitapları satın almasına.
Kerem Efendioğlu – İndigo Kitap Telif Hakları Yöneticisi
Wattpad kitapları basan bir yayınevisiniz. Basacağınız Wattpad kitaplarında aradığınız özellikler neler?
Wattpad ile tanışmam 2014 yılında gerçekleşti. O dönemde ağırlıklı olarak Amerikalı ve Avrupalı yazarların hüküm sürdüğü, özellikle genç yetişkinlere hitap eden fantastik kurgu kitaplarının modası geçmek üzereydi. Köklü yayınevlerinin yanı sıra sektörün içinden çıkarak yeni yayınevlerine dönüşen markaların “yeni” bir şeylere ihtiyacı vardı. Wattpad aslında Türkiye yayıncılık sektörüne doğru yer ve zamanda girdi. Sorunun asıl kısmına bağlayacak olursam, işte bu “Erken Wattpad Dönemi” olarak adlandıracağım zamanlarda yayıncılar çok da içeriğe bakmadan kim var kim yok yararlanmak istediler, seçicilik yoktu. Yazarları artık yayınevleri veya kalabalık kurullar seçmiyor, okurlar canlı canlı okuyarak seçiyordu. Wattpad tercihleri esasında okurların tercihidir diye düşünüyoruz. Kendi ekibimiz her gün bu konuyla ilgili araştırma yapıyor mutlaka ama Wattpad dediğimizde, okurlardan gelen geribildirim bizce en önemli etkenlerin başında geliyor.
Wattpad kitapları nasıl bir editoryal süreçten geçiyor? Wattpad kitaplarının yayınevi tarafından basılması aynı zamanda bir “düzenleme” imkânı da sunuyor mu?
Editoryal süreçlerle ilgili çok fazla detaya girmeden – çünkü girersek tartışma başka bir boyuta evrilecektir – anlatayım. Her esere uyguladığımız standartlaşmış editörlük süreçleri Wattpad kitaplarında da geçerlidir. Wattpad portalından gelen yazarların çok büyük bir kısmı ilk kitaplarını yazıyor ve takdir edersiniz ki profesyonel süreçler ve yaklaşımlarla ilgili tecrübeleri az. Biz burada devreye girerek yazar özelinde çalışmalar yapıyoruz. Bu her yazarda ve her eserde farklılık gösteriyor. En çok uğraştığımız kısımlar tabii ki, var ise, karakter gelişimi, kurgusal bütünlük, akıcılık ve süreklilikle ilgili oluyor.
Sizce Wattpad okurları neden kendi yaşıtlarının hikâyelerini daha fazla görmek istiyor?
Aslında bu sorunun cevabı çok basit. Söz konusu yaş grubuna yönelik pazarımız hâlâ istenilen seviyeye gelmedi. Bunun sebebi de genç yazarlarımızla buluşmamız belki de çoğunlukla Wattpad sayesinde olduğu içindir. Sektör bir organizma gibi aslında, kendini gençleştirmek isterken karşısına ilaç gibi bir şey çıktı. Rakamlara aşina değilim ama belki de tarihimizde en çok genç yazar çıkarttığımız dönem Wattpad sonrası dönem bile olabilir. Okurlar da bu yüzden bu genç yazarların hikâyelerini görmek, okumak ve yaşamak istiyorlar. Okumak, hayal etmenin, hayal gücüne güç katabilmenin en büyük aracıdır ve bu yaş grubundaki okurların da aradığı, aç kaldığı şey de budur. Kendi hayallerini okuyorlar, yaşam tarzlarını belirliyorlar, kendilerine bir model arıyorlar ve bunun edebiyattan çıkıyor olması da çok memnun edici. Bu bir furya ama sektör olarak bu furyayı bir araştırma geliştirme politikasına evirmemiz ve daha fazla genç yazara, yeteneğe kapı açmamız gerekir. İşte bu genç yazarları okuyan akranları da ileride yeni yazar adayları da olabileceklerdir.
Hangi türde yazmayı tercih ediyorlar?
Bence tüm kitapların kurgusunda en çok öne çıkan konu arkadaşlık. Tür ne olursa olsun birçok kitapta konu her zaman sıkı dostluğa, romantik ilişkilere, ilk aşklara, heyecan verici maceralara geliyor. İlk başlarda bahsettiğim 2014 tarihinden beri en çok karşılaştığım türler bunlar. Bahsettiğimiz bu kitle -yazarlar ve okurlar- macera, gerilim, romantizm konularında gittikçe ustalaşıyorlar. Tabii ki dram olmazsa olmaz.
Wattpad üzerinde zaten okunmuş bir kitabı gençler neden basılı olarak alıyor?
Sorunuza soruyla cevap vermek gerekirse siz evinize, yakın tanıdıklarınızı, ailenizi davet edersiniz değil mi? Yazarlar bir ekranda olmaktan ziyade onların evlerine misafir oluyor. Her zaman odalarının en değerli köşesinde, ne zaman istese birlikte bir maceraya çıkabileceği, hikâyesini dinleyeceği ya da anlatacağı bir arkadaş oluyor. O yüzden de sanal ortamda tanışıp çok sıkı birer arkadaşa dönüşüyorlar bu sayede.
Kitaplarda cinsel içeriklerin yer alması, kadına şiddet, taciz, tecavüz, küçük yaşta aşk, uyuşturucu kullanımı, ensest ilişkiler, eşcinsellik, argo kullanımı gibi içeriklere yaklaşımınız nedir?
Bahsedilen tüm unsurlar belirli kısıtlamalarla sınırlı yaş gruplarının okuyabileceği olaylar. Ben olaya çok farklı bakıyorum. Tabii ki gencecik bir çocuğun, bir ilköğretim öğrencisinin ya da biraz daha ergenleşmiş bireylerin henüz hazır olmadığı şeylerle karşılaşmasını istemiyoruz ve azami ölçüde dikkat ediyoruz fakat hayatın olağan akışında olan her şeyin belirli kurallar ve şartlar çerçevesinde hayatın veya kitapların içinde olmasına karşı değilim. Çok önemli bir nüans var tabii, bunları özendirmek veya teşvik etmek çok yanlış. Bu tartışma da kültür sanat sektöründe farklı kategorilerde sıklıkla yaşanan ve hiç konuşulmamış gibi göz ardı edilen bir tartışma. İnanın mesleki hayatımda böyle kitaplara sadece 1-2 haberde denk gelmişimdir ama kitap dışında olanlarla ilgili bir yorum yapmak da istemiyorum.
Wattpad Dosyası’nın 1. bölümünü okumak için tıklayın.
Diğer dosyaları okumak için tıklayın.
