Saray ve Kozmos: Selçukluların Muhteşem Çağı – Sheila R. Canby, Deniz Bayazıt, Martina Rugiadi, A. C. S. Peacock
Yazan: Nihat Yıldız
Yapı Kredi Yayınları tarafından yayımlanan Saray ve Kozmos: Selçukluların Muhteşem Çağı, Selçukluların saray yaşamını ve İslam sanatına katkılarını bütün boyutlarıyla inceleyen bir sergi kitabı. Baştan söyleyelim, konusu ilginizi çekmese dahi, sırf kitaplığınızda bulundurup ara sıra içindeki muhteşem görsellere bakmak için bile olsa bu kitabı edinebilirsiniz.
Orjinal Adı: Court and Cosmos: The Great Age of the Seljuqs
Ülke: ABD
Türü: Tarih, Kültür, Sanat
Okur Yaşı: Genel Yetişkin Okur Kitlesi
Hedef Kitle: Tarih, kültür ve sanat okumalarına merak duyanlar.
Sayfa Sayısı: 380 sayfa
Çevirmen: Erdem Gökyaran
Çeviri: ☺️
İmla: ☺️
Ebat: 24 x 30 cm
İnceleme
2016 yılının nisan ve temmuz ayları arasında New York Metropolitan Sanat Müzesi’nde açılan “Court and Cosmos: The Great Age of the Seljuqs” adlı sergi, müze tarafından aynı yıl kitap olarak yayımlanmış. Erdem Gökyaran’ın çevirisiyle Türkçeye kazandırılan bu değerli çalışma ise Yapı Kredi Yayınları tarafından geçtiğimiz kasım ayında Saray ve Kozmos: Selçukluların Muhteşem Çağı adıyla yayımlandı.
Müze Direktörü Thomas P. Campbell kitabın ön sözünde, kitaba kaynaklık eden serginin Selçukluların İran ve Anadolu’nun yanı sıra Suriye ve Irak’ın kuzeyinde ürettikleri sanatı tüm yönleriyle ele alan ilk büyük sergi olduğunu vurguluyor. Dünyanın değişik ülkelerinden elliyi aşkın özel koleksiyon, müze ve vakfın ödünç verdiği eserlerin ilk kez bir araya geldiği sergi, birkaç yıl süren yoğun bir çalışmayla hazırlanmış.
Sergi kataloğundan öte eşsiz bir kaynak kitap
Kitap her ne kadar bir sergiye dayanılarak hazırlanmış olsa da hacminden de anlaşılacağı üzere, sadece bir sergiyi ve sergide yer alan objeleri tanıtan bir yayın olmanın çok ötesinde. Uzmanlarının kotardığı zengin içeriği, özenli çevirisi, sayfa-metin tasarımı ve görsel kalitesiyle konuya ilgi duyanların keyifle okuyacağı bir kaynak kitap olmuş. Yüzlerce yıl önce yaşamış sanatkârlardan geriye kalan el emeği göz nuru eserlerin üzerinde yer alan Farsça ve Arapça beyitlerin ve dileklerin tek tek çevirileri yapılarak görsellerin yanında paylaşılmış. Onları okurken sergiyi geziyor gibi oluyor insan.
Selçuklulardan günümüze keyifli bir tarih, kültür ve sanat yolculuğu
Kitap yedi bölümden oluşuyor. Selçukluların Muhteşem Çağı başlığını taşıyan ilk bölümde Selçukluların tarih sahnesine çıkışı, kökenleri ve yükselişi, Büyük Selçuklu İmparatorluğu’nun nasıl kurulduğu ve imparatorluğun dağılmasından sonra kurulan Anadolu Selçukluları gibi ardıl devletler hakkında bilgiler veriliyor. Ayrıca döneme din, dil ve kültür açısından da bakılarak Selçukluların sonraki yüzyıllara bıraktıkları mirasa değiniliyor.
Sonraki altı bölümde Selçukluların İran’dan Anadolu’ya, Türkmenistan’dan Irak’a, Suriye’den Hindistan’a kadar yayılan çok geniş bir coğrafyada meydana getirdikleri kültür, mimari ve sanat eserleri; Doğunun ve Batının Sultanları başlıklı genel bir girişten sonra beş ayrı başlık altında ele alınıyor: Saray Yaşamı; Bilim, Tıp ve Teknoloji; Astroloji, Büyü ve Hayvanlar Alemi; Din ve Kitabet; Mezar Sanatları. Her bölümde müzenin ve özel koleksiyon eserlerinin etkileyici görselleri; nerede, ne zaman ve ne amaçla üretildikleri; üzerlerinde neler yazdığı, hâlen nerede bulunduğu gibi ayrıntılı bilgiler eşliğinde paylaşılıyor. Özel koleksiyonlardan gelen muhteşem güzellikteki saf altın kolye ve madalyonlardan, müzelerde sergilenen her biri ayrı birer sanat eseri değerindeki ibriklere, şamdanlara, el yazması kitaplara kadar farklı materyal ve tekniklerle üretilmiş, seyrine doyulmayacak yüzlerce eser. Konya’daki Mevlana Külliyesi, Sivas’taki Çifte Minareli Medrese, hanlar, kervansaraylar gibi Anadolu’da da pek çok örneği bulunan Selçuklu mimari eserlerinin güzel fotoğrafları da ilgili bölümlerdeki bilgilere ve sergide yer alan objelere eşlik ediyor.
Meraklısına notlar da var
Kitap bu bölümlerle de bitmiyor. Oldukça ayrıntılı bir Notlar bölümü var. Sergilenen eserlere veya değinilen konulara merakınız derinse ve daha ayrıntılı bilgi edinmek istiyorsanız bu notlara bakabiliyorsunuz. Kaynakça ve Dizin bölümlerinin yanı sıra kitapta geçen yer, hanedan isimleriyle özel terim ve kavramlara yer verilen bir de Sözlük eklenmiş.
Kitap teknik ayrıntılarla okuyucuyu sıkmadan tarihe, mimariye, kültür ve sanata dair pek çok ilginç bilgiyi –bunların önemli bir kısmı içinde yaşadığımız ülkenin ve toplumun tarihiyle yakından ilgili– akıcı bir üslupla aktarıyor. Bunda metin yazarlarının konuya hâkimiyeti ve anlatım ustalığıyla birlikte gayet başarılı olan çevirinin ve editör katkısının payı da önemli kuşkusuz.
Eskiden okurken elde tutması zor olan büyük boyutlu kitapları cildine ya da sayfalarına zarar vermeden okumak için “rahle” kullanılırmış, kitabın sayfalarını dikkatle çevirirken “Rahle satılan bir yer var mıdır acaba?” diye düşünüyor insan.
Siz bu kitabı okudunuz mu? En çok dikkatinizi çeken mesaj neydi? Yorumlarda paylaşır mısınız?
—
A. C. S. Peacock kimdir?
İngiliz tarihçi ve yazar olan Andrew Charles Spencer Peacock; İngiltere, Hampshire’da doğdu ve büyüdü. Doktorasını Cambridge Üniversitesi’nde Şarkiyat Çalışmaları alanında tamamladı. St. Andrews Üniversitesi’nde Ortadoğu ve İslâm Tarihi profesörü olarak çalışmaktadır. Eserleri arasında, Anadolu Selçukluları: Ortaçağ Ortadoğusu’nda Saray ve Toplum (Sara Nur Yıldız ile birlikte, YKY) ve Selçuklu Devleti’nin Kuruluşu: Yeni Bir Yorum (Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları) bulunmaktadır.
Artık baskısı kalmamış olan kitabın İngilizce dijital kopyasını yayınevinin sitesinden ücretsiz indirmek için buraya tıklayın.
Diğer kitap incelemelerini okumak için tıklayın.
Yorumlar
Henüz Bir Yorum Yok