Daha Az Devlet Daha Çok Toplum – Rolf Cantzen
Yazan: Özgenur Aydın
Rolf Cantzen, Ayrıntı Yayınlarının inceleme dizisinde yer alan Daha Az Devlet Daha Çok Toplumkitabında özgürlük, ekoloji ve anarşizm alt başlıklarını zamanın sorunları doğrultusunda eleştirel bir bakışla ele alıyor.
Orjinal Adı: Weniger Staat-Mehr Gesellschaft: Freiheit/Ökologie/Anarchismus
Ülke: Almanya
Türü: Kurgu Dışı, İnceleme
Okur Yaşı: Genel Yetişkin Okur Kitlesi
Hedef Kitle: Politika ve tarihe ilgi duyanlar.
Sayfa Sayısı: 336 sayfa
Çeviri: ☺️
İmla: ☺️
Ebat: 13 x 19,5 cm
İnceleme
Ayrıntı Yayınlarından çıkan ve Veysel Atayman’ın Türkçeleştirdiği Daha Az Devlet Daha Çok Toplum kitabı, sömürü sistemlerinin içerisinde kapitalizm krizlerinin eşlik ettiği yaşamlarımız için gerçekçi bir değişim sunmaya çalışıyor.
Kitap, anarşist şair Erich Mühsam’ın dizeleriyle başlıyor. Rolf Cantzen’in bu kitabı yazma amacını şu düşünceler şekillendiriyor; anarşist kuram ve fikirlerin içindeki “yapıcı-kurucu” ögeleri eleştirel şekilde değerlendirerek korumak, anarşizmin insanlar üzerindeki olumsuz algısını yine eleştirel şekilde belirtmek ve ortadan kaldırmak. Bu fikre sahip çıkmanın neden önemli olabileceğini gösterirken “daha az devlet, daha çok toplum” tezinden hareket ediyor. Tabii bunları yaparken kendi savlarını da ortaya koyuyor. Dolayısıyla kitabın ön sözünde yazdığı şu cümlenin okur açısından önemli olduğunu düşünüyorum: “Bu kitap, öyle sanıyorum ki anarşistlerin kendi haklarındaki düşüncelerini doğrulamaktan uzak olduğu kadar, anarşizm konusundaki yaygın (olumsuz) önyargılara da katılmaktan ve bunları doğrulmaktan da uzak duracaktır.”
Anarşizm ve ona yönelik ön yargılar
Yazar, anarşizm hakkında konuşmak ya da yazmak isteyen kişilerin iki zorlukla karşı karşıya kaldığını söylüyor: anarşizme dair yanlış kanılar ve anarşizm kavramının ne olduğunu saptamaya çalışmak.
Anarşizm kavramı kaos, terörizm, şiddet, düzensizlik gibi kelimelerle eş anlamlı olarak kullanılıyor. Türkiye’de de bu anlamlarda sıklıkla kullanılan anarşizmin aslında hangi politik düşünceyi savunduğunu anlatırken bir “izm” olmadığından ve “ütopya” gibi klişelerin aksine mevcut düzenin çürümüşlüğüne ve geleceği şekillendirmeye dair fikirleri ürettiğinden bahsediyor. Anarşizm hakkındaki olumsuz yargıların hem sağ muhafazakârların hem de sol devletçi-sosyalistlerle Marksistlerin işine yaradığını belirtiyor.
“Gelgelelim kısa süre öncesine kadar anarşizmin zamana ve çağa aykırı görünmesine ve tükenmiş bir gelenek olarak algılanmasına yol açan aynı etmen, bugün anarşist düşünceyi güncelleştirmiş, onu sahip çıkarılmaya değer bir düşünce yapmıştır. Anarşizmin çağımıza uygun olmadığını ve önemini yitirdiğini göstermek için kullanılan karşı savlar, bugün tam tersi amaçlar için kullanılacak durumdadırlar.”
Kitap, felaketler ve katliamlarla sürekli yüzleşen ama birbirinden kopmuş ve adsızlaşmış birey yığınlarına anarşizmi göstererek düşüncenin dayanışmayla ilerlemesini ve örgütlenmenin önemini hatırlatıyor. “İnsan doğası” diyerek ırkçılığı, cinsiyetçiliği ve rantı pekiştirip kapitalizmin çarklarında devletin tahakkümünü meşrulaştıranlara “karşılıklı dayanışma” kavramını anlatıyor.
Ekoloji ve toplum
Kitapta ekoloji ve anarşi arasındaki ilişkiye önemli bir yer veriliyor. Cantzen, anarşizmin ekolojik sorunları çözmeye öteki kuramlardan daha elverişli olup olmadığı sorusunu yanıtlamaya çalışıyor. İnsan-doğa uyumunu ortadan kaldırmaya çalışan hiyerarşik düzen ve kapitalizmin katliam modelleri -yazarın belirttiği üzere- ekosistem ve sanayi sistemi kutuplaşmasını doğuruyor.
Ekolojinin yeniden keşfedilmesinden ve mevcut anlamını kazanmasından uzun zaman önce anarşistlerin bu konuda fikirleri ve tasarıları vardı. Özellikle Murray Bookchin ve Peter Kropotkin’in fikirleri, günümüz ekoloji tartışmalarında dönüştürücü bir nokta. Dünyadaki tahribatın birincil nedeninin asıl sorumlularını göz ardı etmemek ve doğanın yok edilmesine karşı bütüncül bir görüşe sahip olmak, acil bir ihtiyaç olarak gözüküyor.
“Kropotkin, insanın doğal ve sosyal çevresine bağlanmışlığının altını çizer; böylelikle de, kanımızca, ekolojik duyarlılığa benzer bir şeylerin de varlılığını duyurur: Komün özellikli topluluklarından oluşmuş ademimerkeziyetçi yapıya sahip bir toplum, sanayi çalışmasının, zanaatın ve bilimsel-kültürel çalışmanın yanı sıra, tarımla da sürekli uğraşıp, bu çalışma sayesinde doğa ile bağlarını da koruyarak bu birleşmişlik, birbirine bağlanmışlık duygusunu diri tutmalıdır.”
Daha Az Devlet Daha Çok Toplum şiarını yinelemek
Kitap, anarşizme dair birçok tartışmayı barındırmasının yanı sıra tarihte yer edinmiş anarşistlerin alıntılarına da yer veriyor. Anarşist fikirlerin; ekonomiden eğitime, teknoloji ve sanayiden toplum anlayışlarına, sendikalizmden ekolojiye kadar pek çok konuyla ilişkisinden bahsediyor. Bununla birlikte kitapta, anarşizmin sosyalizme dair karşıt söylemlerine ve bu konu özelindeki tarihî olaylarla isimlere değiniliyor. Ayrıca kitabın sonunda başlıca anarşist düşünürlerin kısa biyografileri bulunuyor.
Toplumun özgürleşme yolundaki mücadelesinin tek bir yönden ilerlememesi gerektiğini, ekolojik uyumun insanlığın kurtuluşu olduğunu ve “harekete geçmenin” yollarını anlatan bu kitap, tüm insanlar için.
Peki siz Daha Az Devlet Daha Çok Toplum kitabını okudunuz mu? En çok dikkatinizi çeken neydi? Yorumlarda paylaşır mısınız?
—
Rolf Cantzen kimdir?
1955 doğumlu siyaset bilimci Rolf Cantzen; Hannover ve Berlin’de siyasal bilimler, felsefe ve Alman filolojisi okudu. Çeşitli radyolarda, Freie-Üniversität Berlin’de öğretim görevlisi olarak çalıştı. Yeni toplumsal hareketler, kendi kendine yardım, siyasal ekoloji ve anarşist kuramların yeniden kurgulanıp değerlendirilmesi vb. konularda yayınları bulunuyor. Ayrıca Freiheit unter saurem Regen (1984; Asit Yağmuru Altında Özgürlük) adlı bir çalışması mevcut. Almanya’da bir televizyon kanalında Kropotkin’in aşk mektupları üzerine hazırladığı bir program yayımlandı. Hâlen Batı Berlin’de yaşıyor ve anarşizm üzerine dersler veriyor.
Diğer kitap incelemelerini okumak için tıklayın.
Yorumlar
Henüz Bir Yorum Yok