Aşk ve Gurur – Jane Austen
Yazan: Sevcan Özdemir
Aşk ve Gurur; zeki, neşeli ve şakacı bir ruha sahip olan Elizabeth ile kibirli, gururlu ve ukala biri olan Darcy’nin tanıştıkları andan itibaren birbirleriyle olan çatışmasını 1800’lü yılların İngiltere’sinde feminizm, romantizm ve toplumsal eleştirilerle anlatan bir klasik.
Orjinal Adı: Pride and Prejudice
Ülke: İngiltere
Türü: Kurgu
Okur Yaşı: Genel okur kitlesi
Hedef Kitle: Klasik eserlerden zevk alanlar
Sayfa Sayısı: 456 sayfa
Çevirmen: Nihal Yeğinobalı
Çeviri: ☺️
İmla: ☺️
Ebat: 12,5 x 19,5 cm
İnceleme
Ülkemizde Gurur ve Önyargı adıyla da yayımlanan Aşk ve Gurur, İngiliz yazar Jane Austen’ın Sense and Sensibility[1]’den sonraki ikinci romanı. Aşk ve Gurur 1796-1797 yılları arasında kaleme alındı ve 1813’te yayımlandı.
Aşk ve Gurur’da taşralı, orta sınıf bir aile olan Bennet ailesinin evlilik çağında olan beş kızı var. Kızlarından biri baş karakterimiz Elizabeth Bennet. Bir gün kasabaya Bingley isminde genç, zengin ve bekar bir adam taşınır. Bayan Bennet kızlarından birini bu adamla evlendirmek ister ve kocasını adamla tanışmaya ikna eder. Bu tanışmadan sonra verilen bir baloya Bay Bingley arkadaşı Bay Darcy ile gelir. Bu baloda Bay Darcy ile hiç hoş olmayan şekilde tanışan Elizabeth’in adama karşı önyargısı oluşur. Bay Darcy de gururuna oldukça düşkün bir genç adam çıkınca ikili arasında aşka dönüşeceğini bilmedikleri bir çatışma başlar.
[1] Akıl ve Tutku, Aşk ve Mantık, Kül ve Ateş adıyla çevrildi.
Aşk mı? Gurur mu?
“Onun gururunu ben de kolaylıkla hoş görebilirdim… Benim gururumu incitmemiş olsaydı.”
Tanıştıkları baloda Bay Darcy’nin Elizabeth’i taşrada yaşayan, orta halli bir ailenin kızı olduğu için beğenmemesi ve onunla dans etmeyi tercih etmemesi Elizabeth’i kızdırır ve adama karşı önyargılı davranmaya başlamasına sebep olur. Elizabeth’in çevresinde Bay Darcy’nin gururlu olmasını haklı bulanlar olsa da Elizabeth bunu bir kusur olarak görür.
Diğer yandan Bay Darcy, soylu kesimin iyi bir temsilidir. Varlıklı bir aileye sahip, iyi eğitim almış, kültürlü, zeki bir adamdır. Bu yüzden de gururlu ve üstün olmayı kendisinde hak görür. Orta tabakadaki insanlara kibirli davranan ve tepeden bakan biridir. Elizabeth’i tanıdıkça kızdan etkilendiğini fark eder. Ama gururu, bunu kendisine yakıştıramadığı için hislerini inkâr eder ve Elizabeth’ten uzaklaşır.
Bay Darcy’nin bu davranışları sürdükçe Elizabeth’in önyargısı artar ve ona karşı bir şeyler hissetmeyi aklının ucundan geçirmez. Hatta karakterine ters olduğu halde, doğruluğunu kesinleştirmeden Bay Darcy hakkındaki bazı söylentilere inanır, bunu çevresiyle paylaşır. Bu da çevresindeki insanların zaten pek ısınamadıkları Bay Darcy hakkındaki düşüncelerini kötü etkiler. Zamanla Bay Darcy gururunun, Elizabeth de önyargısının hem kendilerine hem de çevrelerine zarar verdiğini anlarlar.
“İçinden, ne çirkin davranmışım ben, diye yakındı. Ben ki görüşlerimin yerinde oluşuyla övünürüm! Kimsenin aklını beğenmem. Bu derece yanılabileceğimi anlamak benim için ne büyük bir sarsıntı. Ama yerden göğe kadar hak ettim ben bu silleyi.”
Elizabeth önyargısının pişmanlığını böyle dile getirir. Jane Austen gururumuzun ve önyargımızın hayatımızda olan ve olacak şeyleri ne kadar derinden etkileyebileceğine bir aşk üzerinden çok güzel değinmiş. Roman size kendinizi de sorgulatıyor. Ben hayatımda kaç kez gereksiz yere gurur yaptığımı ve önyargılarımla neleri zorlaştırdığımı düşündüm kitap boyunca. Çoğu zaman kendimizi olayların akışına bırakmamız ve sırf çevremiz ne der diye gururumuza aldanıp bizim kalıplarımıza uymayan düşünceleri, olayları benimsemekten kaçınmamız gerektiğini bir kez daha fark ettim.
Feminizm ve romantizm
Jane Austen her ne kadar Aşk ve Gurur’u romantizm akımı etkisiyle yazmış olsa da bence buna sadece bir aşk romanı demek doğru olmaz. Yazar, kitapta evlilik ve aşk temaları üzerinden o zamanların İngiltere’sindeki orta sınıf ve soylu kesimin arasındaki farkları ve kadınların üzerindeki toplumsal baskıları da akıcı bir dille aktarmış.
Dönem İngiltere’sinde ailenin para ve mülkü en büyük erkek çocuğa verilmektedir ve erkeklerin evlenmeleri için genellikle zengin olmaları yeterlidir. Kızların sosyal bir statüye sahip olmalarının tek yoluysa zengin bir adamla evlenmeleri olarak görülür. Bu yüzden kızlar evliliğe, zengin ve itibarlı bir adamla olsun da sevgi olmasa da olur gözüyle bakmaktadır. Üstelik kızların böyle adamlarla evlenebilmeleri için dış görünüşlerinin güzel olması yetmez. Piyano çalmak, dans etmek, resim yapmak gibi birçok beceriye de sahip olmaları beklenir. Ama Elizabeth için evliliğin zeki, kültürlü ve iyi kalpli bir adamla yapılması zengin bir adamla yapılmasından daha önemlidir ve Elizabeth edindiği her beceriyi sadece kendisi için öğrenmiştir. Bu roman Elizabeth ve Darcy’nin aşkını anlatırken aynı zamanda kadınların evlilik konusunda söz söyleme ve miras hakkına karşı yazılmış değerli bir eleştiridir. Kadınların üstündeki toplum baskısına ve kadın erkek arasındaki haksız farklara değinmesi Jane Austen’ın feminist kadın yazarlar arasında gösterilmesinin nedenlerindendir.
Zamansız bir eser
Aşk ve Gurur için kesinlikle zamansız bir eser diyebiliriz. Çünkü yazıldığı dönemle şimdiler arasında dağlar kadar fark olsa da romanda işlenen her tema, hepimizin günümüzde yaşadığı durumlara, hissettiklerimize, düşündüklerimize atıfta bulunuyor.
Herkesin hayatına dokunan bir eser olduğunu yıllar boyunca çok kez beyaz perdeye ve televizyona uyarlanmasından da anlayabiliriz. Roman, 1995’te ve 2002’de dizi olarak, 2005’te ise film olarak uyarlandı.
Siz bu kitabı okudunuz mu? En çok dikkatinizi çeken mesaj neydi? Yorumlarda paylaşır mısınız?
Jane Austen kimdir?
19. yüzyılda yaşamış İngiliz roman yazarı Jane Austen, 16 Aralık 1775’te Hampshire, İngiltere’de dünyaya geldi. 1783’te Oxford’da bir akrabası sayesinde okudu, eğitimine Southampton’da devam etti ve son olarak kadınlar için bir okul olan Reading, Berkshire’da Abby okulunda okudu. Roman yazmaya 1789’da başladı. Dönemin İngiltere’sinde bir kadının roman yazması, hele de bu işten para kazanması alışıldık bir durum olmadığından yayımlanan ilk baskıda yazarın adı yerine “Bir Kadın” (A Lady) ifadesi kullanıldı. Kendisi hiç evlenmedi ama kitaplarındaki tüm ana kadın karakterleri evlendirdi. Bu da Jane Austen’ın yaptığı bir ironi olarak görülür. Kurgu türündeki Emma, Aşk ve Mantık, Mansfield Parkı gibi romanlarla da kurgunun içinde gerçekleri işleyerek dönemin ve günümüzün en önemli kadın yazarları arasına girmeyi başardı.
Diğer Klasik Dünya Edebiyatı içerikleri için tıklayın.
Yorumlar
Henüz Bir Yorum Yok