Şiir ve Gerçeklik – Özdemir İnce
Yazan: Rahime Alcan
Şiir, deneme, çeviri gibi Türk edebiyatının birçok dalında eser veren Özdemir İnce, Şiir ve Gerçeklik adlı eleştirel deneme kitabında şiiri kuramsal olarak ele alıyor. Yazarın gazete ve dergilerde yayımlanan yazılarından oluşan bu kitap, şiiri derinlemesine incelemek isteyen okura geniş ufuklar açıyor.
Ülke: Türkiye
Türü: Deneme
Okur Yaşı: Genel Yetişkin Okur Kitlesi
Hedef Kitle: Eleştirel deneme ve şiir okumayı sevenler.
Sayfa Sayısı: 224 sayfa
İmla: ☺️
Ebat: 13.5 x 21 cm
İnceleme
Okumuş olduğum bu kitap 2001 yılında İş Bankası Kültür Yayınlarından çıkmış olan ilk basım. Özdemir İnce, Şiir ve Gerçeklik için yazdığı ön sözde “Bu yazılar, yazınsal yapıtın, dilsel, yazınsal niteliğini onun tarihsel ve toplumsal niteliklerinden ayırmayan bir anlayışın ürünüdür,” diyor.
“Şiir İnsana Benzer”
Yazarın on yedi deneme yazısının ilki “Şiir İnsana Benzer” başlığını taşıyor ve “Şairi şiir yazmaya çağıran şey nedir, kimdir? Şairler analarından şair mi doğarlar?” sorusuyla devam ediyor. Özdemir İnce, yazılarını şairlerden örneklerle ve şiir alanında söz söylemeye yetkin eleştirmenlerin, yazarların sözleriyle tamamlıyor. Yazara göre üstteki soruya en yetkin yanıtı Mikel Dufrenne veriyor: “Şairi oluşturan bir gelenek vardır hiç kuşkusuz ve şiirin var olan belli bir durumu da onu (şiir yazmaya) kışkırtır.”
Tezlerini başka kuramsal yazılardan alıntılarla destekleyen yazar, şiire bilimsel olarak yaklaşıyor. Özdemir İnce, şu cümlesinde şairleri şiir üzerine uzun uzun düşünmeye ve araştırmaya sevk ediyor: “Çok kötü bir şiirde bile çok iyi söylenmiş, çok çarpıcı bir dize bulunabilir, ama bu durum söz konusu şiiri iyi şiir düzeyine çıkaramaz. Kötü ya da orta halli bir şairin de güzel bir şiir yazdığı, hatta bu şiirin ulusal antolojilerde yer aldığı görülmüştür.”
“İmge ve Serüvenleri”
İkinci deneme yazısında, şiirin sanat akımlarıyla beraber yolculuğuna değiniyor ve imgeyle gerçeklik, ilişkileri, gelenek ve klasik, tarih ve şiir üzerine uzun uzun duruyor. Yazısında ağırlıklı olarak şiir örnekleri ve şiir sanatı hakkında yazılan yazılardan alıntılar yer alıyor. İmgede kullanılan söz sanatlarından örneklerle bahsediyor.
Türk edebiyatında eleştiriye çok büyük katkı sunan Özdemir İnce, Şiir ve Gerçeklik kitabında Türk edebiyatının şiir tarihi ve geçirdiği dönemler üzerinde de duruyor. Gelenek Üzerine, Genç Şairin Durumu, Direnme ve Şiir, Dar Kapı başlıklı yazılarında yazıldığı dönemde ve bugün de şiir için geçerli soru ve sorunları irdeliyor.
“Sözcük, Dize, Çıkmaz ve Saçlar” başlıklı yazıda İkinci Yeni Dönemi yer alıyor
Varlık Dergisi’nin Mart 1983 sayısında İkinci Yeni şairlerinden Cemal Süreya, Edip Cansever, Turgut Uyar ile yapılan söyleşiye yer verilmiş ve bu yazıyla ilgili Özdemir İnce’nin görüşleri var, bu bölümde de değerlendirmelerde bulunuyor. Söz konusu değerlendirmeye geçmeden önce o dönem ve sonrası ile ilgili ara gözlemini dile getirmek istediğini söylüyor. Devamında o yıllarda ülkemizde sanat yapıtının oluşumu, birey, toplum ve sanat ilişkileri, estetik ve sanat konularına kuramsal ve eleştirel yaklaşımın yetersiz olduğunu, ciddi araştırma, inceleme ve deneme yapıtlarının yetersiz olduğunu söylüyor.
“Siyasetname ve Tarihin Çağrısı” başlıklı bölümde de kendi şiir kitabı üzerine değerlendirme yazısı mevcut. Bu bölümde kendi şiirsel evrenini biçim ve içerik olarak okura anlatıyor.
“Yalnızca düşünen beynin ve duyan yüreğin değil, aynı zamanda hisseden beynin ve düşünen yüreğin şiirini yazmaya çalıştım.”
Şiir hakkında bilimsel ve kuramsal bir kaynak arayan okurlar bu kitapta aradığını bulabileceklerdir.
Diğer kitap incelemelerini okumak için tıklayın.
Yorumlar
Henüz Bir Yorum Yok