Normal Olmak Varken Neden Mutlu Olasın – Jeanette Winterson
Yazan: Aydın Meral
Jeanette Winterson tüm yaşamını bir bütünlük içinde anlattığı Normal Olmak Varken Neden Mutlu Olasın kitabında, yazara dair geniş bir bilgi edinmemizi sağlıyor. Bebekliğinden itibaren başlayan çetin yaşamı, arayışları, kopuşları, gerilimleri ve gündem yaratan yapıtlarının arka planına tanık oluyoruz. Sel Yayıncılıktan çıkan kitap, içeriğinin sarsıcılığı kadar dilinin olgunluğu ile de okuyucu için değerli bir süreç yaratıyor.
Orjinal Adı: Why Be Happy When You Could Be Normal
Ülke: İngiltere
Türü: Otobiyografik Deneme
Okur Yaşı: Genel Yetişkin Okur Kitlesi
Hedef Kitle: Otobiyografik deneme okumayı sevenler.
Sayfa Sayısı: 215 sayfa
Çevirmen: Püren Özgören
Çeviri: ☺️
İmla: ☺️
Ebat: 13,5 x 19,5 cm
İnceleme
Jeanette Winterson’a dair bir şeyler toplamak için internette gezindiğimde onun TED’de insan ve insanlık üzerine konuşmasına denk geldim. Kitabını okurken güçlük içinde geçen yaşamına tanıklık ettiğim yazar, sahnede güçlü duruyordu ve sanki “Tüm o cümleler yaşamımdan izlerdi,” der gibiydi. Kitap künyesinde her ne kadar deneme olarak belirtilse de yazar kitabını bir nevi otobiyografi olarak tanımlıyor. Kitabın başından sonuna kadar var olan evlatlık çocuk vurgusu ve bunun yaşamın akışı içinde kökünü bulma arayışıyla sonuçlanması, kitabın temel akışlarından biri. Yazarın kendi yaşamana dair güçlü yönleri, tutumları ve fark edişlerini kitaba aktarımı o denli başarılı ki eser, başarılı bir kurgusal yapıt hissi veriyor. Kitabını yaşamındaki kırılmalarla oluşturan yazarın bunu yaparken kullandığı ironik dil, onu bir nevi sağaltan bir araç gibi görünüyor. Dilin iyi eden, var eden, yaratan yönü, metin kurgusal olmasa bile yazara esneklik veriyor ve özgün metinler –her ne kadar gerçek yaşamla ilintili olsa da- özgün yapılar açığa çıkarıyor.
Kendi yaşamına tanıklık
Bu kitabı ortaya çıkaran Winterson’un kendi yaşamı. Üvey ailesinde yaşadığı fiziki ve ruhsal zorluklar, yoksul yaşamı, üvey annesinin aşırı dinsel tutuculuğu Winterson’da bir nevi ters kimlik yaratmış ve -üvey- annesinden fikir olarak daha çocuk yaşlarda ayrışmasına neden olmuş. Nitekim 16 yaşında evden ayrılıp kısa süre de olsa eski bir arabada yaşamaya başlamış. Kitabı oluşturan içerik Winterson’ın küçüklüğünden beri zihninde dolandırdığı duyuşlara ve anılara dayanıyor. Kendine ayna tutup zamanını biz okurlarla beraber ilerleten yazarın olayları o kadar açık ki kitap bittiğinde yıllardır görmediğiniz bir dostunuzun başından geçenleri size anlatması izlenimi uyandırıyor. Yetişkinlik döneminde de devam eden gel gitlerini anlattığı bölümlerde yazarın bunları yorumlayışı kitabı salt bir olay akışından alıp psikolojik çözümlemelere de götürüyor. Bu, kitabın çok katmanlılığına katkı sunan yönlerden biri.
Sade ve özgün bir dil
Yazarın yaşadığı zorluklar, ona yaşama dikine ve savruk bir o kadar da temkinli ve takıntılı yaklaşmasına neden olmuş. Bu çoklu davranış kalıbı ister istemez kendini Winterson’un anlatımlarında da göstermiş. Kimi zaman muzip olan bakış kimi zaman da yaşama dair felsefik bir yöne evriliyor. Kitap boyunca kendi çizgisini koruyansa yazarın sade anlatımı. Okuyucu derin anlamlı cümlelerde bile rahat okunan cümleler buluyor ve bu kitabı anlamada işi bir hayli kolaylaştırıyor. Yazarın içi dışı bir ve bunu diliyle de okuruna ulaştırıyor. Bu tarzını kendimce Eduardo Galeano’ya benzettim. Kısa metinlerin verdiği o yoğun, derin ve sorgulatan yapısı benziyor. Kelimeler iyi seçilmiş, anlam ince hesaplanmış ve etki vurucu…
Normal Olmak Varken Neden Mutlu Olasın?
Bütün yazarların dış dünyada olup bitenliklere dair söylecekleri olsa da kimi yazarlar bir adım önde olur ve yazarlık kimliğinin yanına düşünür kimliğini de koyar. Bu kimi zaman doğaya ilişkin bir eylem kimi zaman da siyasal ve toplumsal oluşumlarla ilintili olabilir. Winterson ikinci grupta ve bir hayli bilindik bir kişiliğe sahip. Eş cinsel olması, feminizm üzerine çalışmaları, kimi siyasal durumlara dair söylemleri onun çok yönlülüğüne ve geniş bakış açısına dair somut veriler sunuyor. Yine tüm bu yönleri de tıpkı metinleri gibi özgün. Tutumlarında ezber yönleri geride bırakıp kendi çıkarımlarını yaratan ve bunları da güçlü bir karakter ile yansıtan Winterson, çok bütünlüklü metinlerin yazarı. Fener Bekçisi adlı romanında yine incelikle yarattığı yapıdaki karakterler, diyaloglar ve olay dizilimleri yazın dünyasına katkı sunan yapıtlardan biri. Bu eser gibi yine dilsel ve düşünsel haz sunan Vişne’nin Cinsiyeti kitabı da Winterson’un rüştünü ispat ettiren bir yapıt.
Jeanette Winterson Kimdir?
Birkaç haftalıkken evlatlık verilmesiyle başlayan ve 16 yaşında evden ayrılarak o yaştan bu ana kadar geçen yoğun, yorucu, sorunlu bir ömrün sahibi Jeanette Winterson, küçük yaşlardan beri kendini edebiyat ile sağaltan yazarlardan biri. Oxford Üniversitesinde İngilizce öğrenimi gören yazar Tek Meyve Portakal Değildir, Vişne’nin Cinsiyeti, Sanat Başkaldırır gibi birçok başarılı kitaplar yazdı. Her kitabında farklı ve dikkat çeken konuları işleyen yazarın kitaplarında yaşamına dair izler bulmak da mümkün.
Diğer kitap incelemelerini okumak için tıklayın.
Yorumlar
Henüz Bir Yorum Yok