Uluslararası Standart Kitap Numarası (International Standard Book Number) ISBN nedir? Nelere ISBN verilir, nelere verilmez? Ülkemizde ISBN nasıl alınır ve kitaplar için ISBN sorgulaması nasıl yapılır? İşte yanıtlar…
Yasemin Kaya
ISBN (Uluslararası Standart Kitap Numarası-International Standard Book Number) uluslararası kabul edilen bir yöntemle kitapların standardize edilerek numaralandırılması sistemidir.
200’den fazla ülkede kullanılan ISBN’i her bir kitaba özel kimlik kodu olarak düşünebilirsiniz. ISBN yayıncılar, kitabevleri, kütüphane ve yayın dünyasının diğer tarafları arasında hızlı ve ekonomik bir iletişim sağlar. Bir kitabın ISBN’i sorgulanarak kitaba ilişkin bilgilere hemen ulaşmamıza olanak tanır.
ISBN beş grup ve on üç haneden oluşan bir numaradır. Birinci grup üç haneli ön ek, ikinci grup yayının yapıldığı ülkeyi, üçüncü grup yayımcıyı, dördüncü grup materyale ait sıra numarasını, tek haneli bir rakam olan beşinci grup ise ISBN’in doğruluğunu temsil eder.
ISBN ne yarar sağlar?
Her bir kitaba özel bir kod olan ISBN, kitabın yayımlanmasından okuyucu tarafından satın alınmasına kadar geçen süreçte yayıncılar, kitabı satan mağazalar (çevrimiçi ve fiziksel) ve ayrıca ticari zincirin diğer üyeleri tarafından kullanılır.
Kütüphane içi sipariş, satın alma ve kütüphanelerdeki ödünç verme işlemlerini ve toplu katalogların oluşturulmasını kolaylaştırır.
Nelere ISBN verilir?
- Basılı materyal (kitap, katalog, yıllık vb.),
- Mikroformlar,
- Video, film ve kasetler (eğitim amaçlı),
- Karma yayın araçları (kitap+kaset, kitap+CD gibi)
- Bilgisayar yazılımları (eğitim amaçlı),
- Atlas ve haritalar,
- Braille alfabesiyle yazılmış materyal,
- Elektronik yayınlar (http, www, ftp, CD, disket vb.).
Gazete ve dergi gibi süreli yayınlarda ise benzer bir kodlama sistemi olan ISSN (Uluslararası Standart Süreli Yayın Numarası-International Standart Serial Number) kullanılır.
Nelere ISBN verilmez?
- Takvim ve günlükler,
- El yazması eserler,
- Broşürler,
- Poster, afiş ve gazeteler,
- Gösteri programları (tiyatro, müzikal, resital, konser vb.),
- Okul müfredat programları,
- Formlar,
- Ajandalar,
- Fiyat listeleri, satış ve reklam katalogları, reçeteler,
- Kitap haline getirilmemiş makale, genelge, yönerge vb. materyal.
Ülkemizde ISBN Sorgulama nasıl oluyor?
Ülkemizde ISBN işlemleri 2007 yılından itibaren internet üzerinden yapılabiliyor. ISBN Türkiye Ajansı, Uluslararası ISBN Ajansı’nın ülkemizde bu alandaki tek yetkili üyesi. ISBN Türkiye Ajansı Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğüne bağlı bir birim olarak hizmet veriyor.
ISBN başvuruları kitabın yayımcısı tarafından e-devlet üzerinden T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü (https://ekygm.gov.tr/Home/HelpDoc) aracılığıyla yapılabilir.
Kitaplar için ISBN sorgulama nasıl yapılır?
ISBN sorgulama, bir kitabın ISBN numarasını kullanarak kitabın bilgilerini bulmak için kullanılır. Bu sorgulama genellikle kitabın yayıncısı, yazarı, yayın tarihi, sayfa sayısı veya diğer bilgileri içerir.
ISBN sorgulama için birkaç yöntem var. En yaygın yollarından bazılarını şöyle sıralayabiliriz:
- Online ISBN sorgulama siteleri: Birçok online ISBN sorgulama sitesi var. Bu siteler, ISBN numarasını kullanarak kitabın bilgilerini verir. Örneğin Amazon, Goodreads, LibraryThing gibi siteler ISBN sorgulama hizmeti sunar.
- Kütüphaneler: Birçok kütüphane, ISBN numarasını kullanarak kitabın bilgilerini sorgulama hizmeti sunar. Bu hizmet, genellikle kütüphanenin çevrimiçi kataloğunda mevcuttur ve ISBN numarasını kullanarak kitabın bilgilerini arayabilirsiniz.
- Yayıncılar: Birçok yayıncı, ISBN numarasını kullanarak kitabın bilgilerini sorgulama hizmeti sunar. Bu hizmet, genellikle yayıncının web sitesinde bulunur ve ISBN numarasını kullanarak kitabın bilgilerini arayabilirsiniz.
Diğer gündem yazılarımızı okumak için tıklayın.
