Coffee table books (sehpa kitapları), güçlü tasarımından içeriğine, albenili görsellerinden gösterişli kapak ve ebatlarına kadar kitaptan öte âdeta birer sanat eseri gibi. Dekorasyon unsuru olarak da kullanılan bu kitaplar kültür-sanat, tasarım, mimari, hobi, tarih, yemek, fotoğraf, moda, gezi, spor gibi içerik yelpazesiyle aynı zamanda kıymetli bir arşiv enstrümanı.
Ülkemizde sehpa kitapları olarak anılan coffee table books, evde, ofiste, bekleme salonlarında, mağaza ya da kitap kafelerin kütüphanelerinde, insanların vakit geçirmek ya da beklemek için bulunduğu alanlardaki geniş sehpaların üzerinde bulunan, kalın kapaklı, bol resimli, kuşe kâğıda basılı kitaplar olarak tanımlanabilir. Bu tür kitapları elinize alıp rastgele karıştırdığınızda inanılmaz bir bilgi deryası ve görsel şölenin içine düşüyorsunuz. İçeriğindeki renkli, sanatsal estetikle kurgulanmış ilgi çekici görseller, konunun uzmanları tarafından hazırlanmış rafine anlatımlarla size iyi vakit geçirtmekle kalmıyor o konu hakkında derinlemesine bilgi sahibi olmamızı da sağlıyorlar.
Prestij kitapları ile coffee table books aynı şey mi?
Sehpa kitapları (coffee table books), baştan sona sıralı biçimde okuma gerektirmediğinden alışılmış okuma pratiklerinden farklı olarak uzun süreli dikkat gerektirmez, dar vakitte bakılabilir ve devamlılık arz etmez. Bu yüzden de genellikle kurgu dışı kategoridedirler. Evladiyelik olmaları amaçlandığı için çoğunlukla sert kapaklı ve kuşe kâğıda basılırlar. Fiyatları bu nedenle diğer kitaplara göre daha yüksektir.
Prestij kitapları ile coffee table books, teknik özellikler bakımından benzer olsa da çıkış noktaları farklıdır. Prestij kitapları bir kurumun bir konuya dikkat çekmek, toplumsal bir durum hakkında farkındalık yaratmak ya da bir kişiyi onurlandırmak amacıyla yaptığı, satış odaklı olmayan kitaplardır.
Görüntüleri ayrı, içleri ayrı fiyakalı
Her ne kadar yetişkinler için hazırlanmış olsalar da sehpa kitapları çocuklar ve gençler için de kıymetli birer “somut kültürel” kaynak. Her şeyin dijitalleştiği bir dönemde “seyrederek öğrenmeye” alışkın çocuklar, evdeki sehpa ya da gittiği kafedeki masada gördüğü bu tür kitapları eline alıyor, ilgisini çeken ya da varlığından haberdar bile olmadığı konular hakkında bir şeyler öğreniyor ve kendilerine yeni ilgi alanları açıyorlar. Arada ekran olmadan, bölünmeden, yoğun ve rafine bilginin keyfine varan çocuklar ve gençler için bu tarz okuma pratikleri önemli ve ufuk açıcı.
Ülkemizde Overteam, Kırmızı Kedi, Fotoğrafevi, İş Bankası Kültür Yayınları, Pera Müzesi, BKM gibi yayıncılar tarafından üretilen sehpa kitapları, D&R, İdefix, BKM Kitap’ta “prestij kitapları” kategorisinde satılıyor.
3 SORUDA COFFEE TABLE BOOKS
Bir sehpa kitabı kaç sayfa olmalı?
Sehpa kitapları en az 28 sayfa, birçoğu 200 sayfanın üzerindedir. Sayfa sayısı ne kadar çoksa kitabın sırtı o kadar büyük olur; bu da bir sanat eserine öykünme, iddialı başlık seçimlerine imkân tanıma ve sağlam, profesyonel bir ciltleme seçeneği sunar.
Özel bir sehpa kitabı nasıl tasarlanır?
Konusu ve içeriği ne olursa olsun sehpa kitaplarının en önemli kısmı genel tasarımıdır. Vinil veya kumaş kaplama, folyo damgalama veya kabartma, yazı tipi boyutu, renk seçenekleri, fotoğraf çözünürlüğü ve daha fazlası ile sehpa kitaplarını müzelik hâle dönüştürmek mümkün.
Sehpa kitabı maliyetli midir?
Özel baskılı sehpa kitaplarının çoğu, ortalama kitaplardan daha büyük olduğundan, baskı maliyetleri geleneksel kitaplardan yüksek olabilir. Bu kitapların maliyetini belirlemede rol oynayan faktörlerden bazıları, boyutu, sayfa sayısı, canlı/ekstra pantone renkleri içeren fotoğraf sayısı, kitapların toplu olarak satın alınıp alınmayacağı, kapak resmi/fotoğrafı, ciltsiz, ciltli gibi ciltleme seçenekleridir.
Overteam’den Okuyucuya “Evladiyelik” Arşiv
Efsanevi “Rakı Ansiklopedisi”nin ve “Meyhane Adabı” kitaplarının mucidi Yazar – İletişimci Metin Solmaz’la, sektörün içinden sehpa kitaplarına baktık.
Overteam, temel olarak iki tür kitap yapıyor. Bir tanesi Rakı Ansiklopedisi, Meyhane İhtisas Kitabı veya Kuruyemiş Ansiklopedisi gibi çok satan kitaplar. Metin Solmaz’ın tanımına göre bunlar spesifik gibi görünen ama muhakkak herkesin ilgisini çeken bir bölüm barındıran, zahmetli kitaplar. Bu kitaplar hem sponsorlu olduğu hem de çok sattığı için kârlı, “Bir de bütünüyle kahramanlık icabı yaptığımız çok zahmetli ama az satan kitaplarımız var. Onları da Ağaçkakan Yayınları içinde topladık,” diyor Solmaz ve “Ağaçkakan’da Bülent Somay, Tolga Arvas, Oya Baydar, Murat Meriç, Engin Öncüoğlu, Ahmet Nezihi Turan gibi çok kıymetli yazarlarımız var,” diye ekliyor. Metin Solmaz’a neymiş bu coffee table books diye sorduk.
“Coffee table books” nedir?
Sadece okunsun diye değil bakılsın diye yapılan, sayfalarını gelişigüzel karıştırırken de bakacak şey bulunan, göz gezdirilen kitaplardır. Küçümsememek gerekir. Hem önemli bir sektördür hem de bütün kitaplar gibi iyi ve kötü örnekleri vardır. Bir de dişçide, kuaförde bol bol bulunduğu için potansiyel okuru boldur. Tabii kısmetsiz kitaplardır. Hep yarım yamalak okunurlar. Bir de pahalı prodüksiyonlardır. Bu açıdan da ben yayıncı olarak bir miktar israf görürüm içinde.
Prestij kitapları ile sehpa kitapları birbirinden ayrılıyor mu yoksa aynı şey mi?
Değil. Prestij kitapları adı üstünde prestij için yapılır okunmak için değil. Kütüphanede güzel yer tutmaları önemlidir. Zarf mazruftan daha önemlidir yani ama kesişim kümeleri kalabalıktır. O da büyük oranda şundan kaynaklanıyor bence; prestij kitaplarında da bakmaya dönük şeyler olduğu ve pek çok zaman bedava olduğu için coffee table kitaplarının ulaştığı yerlere kolayca ulaşırlar.
Overteam’de sizin yaptıklarınız ne tür eserler?
Biz kolay okunur zor eserler yayımlamaya çalışıyoruz. Bir yandan çok yazarlı ve pahalıya mal olmuş, yıllarımızı alan ansiklopediler, referans kitaplar yayımlıyoruz. Diğer yandan yine çok uğraşılmış ama daha az yazarlı, tek yazarlı telif kitaplar da yayımlıyoruz. Şunu da eklemem lazım: Bunlar prestijli de oluyor, muteber ödüller alıyor, ilgi de çekiyor. Dolayısıyla doktor muayenehanesinde sehpaya da konuyorlar.
Türkiye’deki kâğıt ve kaynak kıtlığı sehpa kitaplarını nasıl etkiledi?
Her şey o kadar şuursuzca artıyor ki olumsuz etkilenmemek mümkün değil. Hele bu tip pahalı prodüksiyonlar muhakkak negatif etkilendi. Bizim de rafa kaldırdığımız projelerimiz oldu.
Coffee table books çalışmalarında hem matbaa hem de AR gibi teknolojiler kullanılıyor mu?
AR hiç görmedim ama belki benim cahilliğimdir bu. Her durumda iyi fikir. Biz sık sık karekodlar yardımıyla siber referanslar veriyoruz kitaplarımızdan.
ÜNLÜ TASARIMCILARA GÖRE TÜM ZAMANLARIN EN İYİ SEHPA KİTAPLARI
1. “30,000 Years of Art-The Story of Human Creativity across Time and Space”, Yazan: Phaidon Editors, Yayınevi: Phaidon
2. “de Gournay: Hand-Painted Interiors”, Yazan: Claud Cecil Gurney, Yayımcı: Rizzoli
3. “Wallpaper, a History”, Yazan: Françoise TEYNAC, Pierre NOLOT, Jen-Denis VIVIEN. Yayıncı: Thames ve Hudson.
3. “Alexander McQueen”, Editör: Claire Wilcox
4. “Humans of New York”, Yazan: Brandon Stanton
5. “Every Room Should Sing”, Yazan: Beata Heuman
6. “Yayoi Kusama”, Sanatçı Yayoi Kusama’nın son sergilerinden.
SEYAHAT SİTESİ TRİPSAVVY’İN SEÇİMİ İLE 2022’NİN EN İYİ SEHPA KİTAPLARI
“Paris Chic”, Yazar: Alexandra Senes. Paris, şıklığın metropolitan örneği. Kitap, gezegendeki en şık şehirlerden birinin insani yönünü gösteriyor.
“Travel Home: Design with a Global Spirit”, Yazar: Caitlin Flemming, Julie Goebel. Kitapta dünyanın dört bir yanından çarpıcı stiller ve kültürel ilhamla donanmış 20 sofistike ev tanıtılıyor.
“Accidentally Wes Anderson”, Yazan: Wally Koval. Wes Anderson filmlerini seviyorsanız bu kitabı edinin. Wally Koval’ın New York Times’ın en çok satan fotoğraf koleksiyonu, Anderson’ın filmlerinden fırlamış gibi görünen, dünyadaki gerçek yerleri ve görüntülerin ardındaki insan hikâyelerini sunuyor.
“Escape”, Yazan: Gray Malin. Havai sahil fotoğrafçılığıyla tanınan Gray Malin, egzotik Bora Bora’dan Aspen’de kara, Namibya’nın kuru ovalarından dünyadaki dikkat çekici renkli yerlere uzanıyor.
“The Bucket List: 1000 Adventures Big&Small”, Yazar: Kath Stathers. Sonunda ölme fikrinden türetilen Bucket List, gitmeden önce dünyanın en büyülü yerlerini deneyimlemeyi tavsiye ediyor. Kitap, enfes plajlardan birinci sınıf müzelere kadar kendi “yapılacaklar listenizi” oluşturmanıza ilham veriyor.
“Cereal City Guide: London”, Yazan: Rosa Park, Rich Stapleton. Bağımsız seyahat ve stil dergisi Cereal’ın kurucuları, İngiltere’nin başkentinde neler yapılması gerektiğini anlatıyor.
“Poolside With Slim Aarons”, Yazan: Slim Aarons. İster jet sosyete olun isterseniz sade vatandaş, bu kitap kalbinizi lüks bir maceraya atıyor. Karayipler, İtalya, Meksika, Monako ve daha fazlasında lüks bir gezi için sayfaları çevirin.
“Journeys of a Lifetime: 500 of the World’s Greatest Trips”, bir National Geographic eseri. National Geographic’in en çok satan seyahat rehberi, her kıtada 500 destinasyon ve deneyim içeriyor.
“Palm Springs: A Modernist Paradise”, Yazan: Tim Street-Porter. Kitap, Richard Neutra, Albert Frey ve Paul Williams gibi isimler tarafından tasarlanan evleri fotoğraflarıyla sergiliyor.
“Los Angeles. Portrait of a City”, Yazan: Kevin Starr, David L. Ulin, Jim Heimann. Kitap, plajların ve Hollywood tabelasının ötesinde, Los Angeles’ta görülecek ve sevilecek çok şey sunuyor, LA’in kültürel ve politik tarihinde yolculuk yapıyor.
“Humans of New York: Stories”, Yazan: Brandon Stanton. New York City’de Chrysler Binası ve Empire State var ancak asıl büyüsü 8 milyon insanında yatıyor. Kitap, eğlenceliden yürek burkana kadar derin kişisel hikâyeler anlatan 500’den fazla canlı görüntü içeriyor.
“Atlas Obscura: An Explorer’s Guide to the World’s Hidden Wonders”, Yazan: Joshua Foer, Dylan Thuras, Ella Morton. Atlas Obscura’nın ilk yayınlandığında en çok satanlar listesinin zirvesine yerleşen seyahat kitabının ikinci baskısı.
Turquoise Coast, Yazan: Kınay. Kitap bizden. Ülkemizin Ege ve Akdeniz kıyılarının göz kamaştırıcı fotoğrafları, bölgenin manzarasını ve folklorunu içeriyor.
“She Explores: Stories of Life-Changing Adventures on the Road and in the Wild”, Yazan: Gale Straub. Kadın gezginlere övgü niteliğindeki kitap seyahat fotoğrafları eşliğinde, kamp ateşi üzerinde yemek pişiren, yıldızların altında uyuyan 40 kadının doğada yolculuklarını kişisel hikâyeleriyle birleştiriyor.
Diğer Dosya kategorisi içeriklerini incelemek için tıklayın.
