Damızlık Kızın Öyküsü – Margaret Atwood
Yazan: Burcu Gebeş
Bir varmış, bir yokmuş. Sevgiden, aşktan yoksun bir hayatta damızlık bir kız varmış. Bu kızın varlığının tek amacı çocuk doğurmakmış ve ona biçilen değer buna bağlıymış.
Orjinal Adı: The Handmaid's Tale
Ülke: İngiltere
Türü: Feminist Distopya, Edebi Kurgu
Okur Yaşı: Yetişkin
Hedef Kitle: Distopya, edebi kurgu severler
Sayfa Sayısı: 392 sayfa
Çevirmen: Sevinç Altınçekiç & Özcan Kabakçıoğlu
Çeviri: ☺️
İmla: ☺️
Ebat: 13.9 x 19.4 cm
İnceleme
Damızlık Kızın Öyküsü, feminist yazar Margaret Atwood’un 1985’de yayımladığı, başyapıtlarından biri olarak görülen, kendisinin yaşadığı zamanın içinden de izler barındıran bir kitap. Okumaya başladığınızda kitabın bir kurgu olduğunu anlıyor fakat okudukça etrafınızda benzer hayatlar yaşayan pek çok kadının olduğunu da görüyorsunuz. Yazar özellikle erkek egemen toplumun, ataerkil düzenin bir kadın üzerindeki etkisini tüm detaylarıyla yansıtıyor ve kadının duygularını, yaşanmışlıklarını, acılarını derinden hissettiriyor.
Feminist bir distopya
Romana konu olan distopyada Amerika’da askeri bir rejimle devrim yapılıyor. Bu rejimle birlikte kadınlar banka hesaplarına erişemiyor, işlerinden çıkarılıyor; tüm haklarına el konuluyor. Devrimi yapan komutanlar kadınlar arasında bir hiyerarşi oluşturuyor. Öyle ki giyim kuşamları bile bu düzene göre şekilleniyor. Amaç kadınların statülerinin ve bulundukları durumun herkes tarafından görülür hâle getirilmesi. Komutanların eşleri mavi, doğurganlığı olmayan ve ev işleri ile uğraşan kadınlar yeşil, evlenmemiş genç kızlar beyaz ve damızlık kızlar kırmızı renk giyiyor.
Damızlık kızların yetiştirilme nedeni türlü hastalıklar sebebiyle doğurganlığın azalmış olması ve çocukların sağlıklı doğmamasından kaynaklanıyor. Bu kadınlar komutanlara bağlı. Görevleri sadece onların çocuklarını doğurmak. İsimleri bile yok. Örneğin; bağlı olduğu komutanın adı Fred’se damızlık kıza da “Fredinki” şeklinde sesleniliyor. Kimliğini tamamen kaybetmiş, duygudan yoksun ve sevgisiz eğitilen bu kadınlar çocuk doğururlarsa biraz saygı görüyor. Bunun dışında canlarının ve varlıklarının bir önemi yok.
Var olmayan kadın
“Zaman öylece durmamış. Zaman yıkamış beni, sürükleyip götürmüş, sanki kumdan bir kadınmışım da dikkatsiz bir çocuk tarafından suya çok yakın bir yerde bırakılmışım gibi.”
Kitap tek bir damızlık kızın hayatı üzerinden anlatılıyor. Daha önceki yaşamı farklı olan, bir işi, sevgilisi ve bir de çocuğu olan bu kadın; kendi kafasının içinde konuşurken anlatıyor bize olayları. O kadar çaresiz ve sahipsiz ki yazacak bir defteri kalemi bile yok. Eski hayatından eser yok. Giydikleri bile değişmiş. Hatları kesinlikle göstermeyen baştan aşağı kapalı kırmızı bir elbise giymek zorunda. Kafasında da kocaman kanatları olan beyaz bir başlık var artık. Geçmişte kot ya da tişört giyebilirken şimdi bambaşka bir kadın o.
İlk başlarda yadırgasa da alışıyor bu duruma daha doğrusu alıştırıyor kendini. Bir yanı gerçekten inanıyor damızlık kız olduğuna. Sanki doğmadan önce belirlenmiş gibi görevi. Diğer bir yanı kabullenemiyor. Kızını bulmak istiyor, eski hayatını özlüyor. Zaman zaman çalıştığı, bağımsız olduğu zamanları hatırlıyor fakat hepsi kafasının içinde. İkilemi bile kendi içinde. Değersiz olduğunu o da biliyor. Psikolojik bunalımlarının bir önemi yok. Kimse ilgilenmeyecek çünkü. Tek bir hedef var; çocuk doğur ve yaşa. Ve onun gibi binlerce kadın aynı korku ve sıkıntıyla savaşıyor. Kimse bilmeden sessizce.
Sen olsan ne yapardın?
“Bir fare de istediği yere gitmekte özgürdür, labirentin içinde kaldığı sürece.”
Kitabı okurken fena hâlde üzüldüm ve daraldım. Damızlık kızın yaşadığı bütün duyguları aynı anda ben de hissetim. Kendimi onun yerine koydum ve düşündüm; ben olsam ne yapardım? Nasıl davranırdım? Ben cevabını bulamadım ya da yüzleşmekten korktum bilemiyorum. Çarpıcı olduğu için kitap dizilere, tiyatrolara ve operalara da konu oluyor. Eğer bunlardan birini merak ediyorsanız 2017 yılında yayımlanan “The Handmaid’s Tale” dizisini de izleyebilirsiniz.
“Seni öldürmeye zorluyorlar, kendi içinde.”
Bunların dışında söyleyebileceğim iki eleştirim var. Birincisi: olaylar ve durumlar biraz birbirine karışmış. Kız yaşamını anlatırken bir geçmişe gidiyor, bir geleceğe. Bazen de yakın geçmişe gidiyor ya da kafasının içinde duygularıyla boğuşuyor. Kitabı okurken bunu oturtmam zaman aldı. Biraz kafa karışıklığı yaratabiliyor. İkincisi: kitabın sonunun beklentimi karşılamamış olması. Sanırım ben garantici bir insan olduğumdan daha net bir son bekledim. Kitaptaki final biraz havada kalmış. Fakat kitabı gerçekten çok beğendiğimi ve içselleştirdiğimi söyleyebilirim. Hatta kitabın başında Margaret Atwood’un bir ön sözü var. Kitabı nasıl yazdığını ve şekillendirdiğini anlatıyor. Sonunda “Tarihsel notlar” başlığı altında bir alıntı da var. Kitabın eleştirisi ve yazıldığı dönem bazında analizleri yapılıyor. Bu iki ek de çok hoşuma gitti. Hikâyeyi daha iyi kavramanıza yardımcı oluyor.
Son olarak şunu söylemeliyim: kitabı okuduktan sonra gerçekten yaşadığım hayata şükrettim. Çalışan, okuyan bir kadın olarak kendi kararlarımı kendim verebildiğime ve tüm emeklerime; gözlerime, ellerime tüm varlığımla değerime ve yaşayan, yaşatan tüm kadınlara yürekten şükürler olsun.
Margaret Atwood Kimdir?
Çocukluğundan beri yazmaya ilgisi olan yazar Margaret Atwood henüz altı yaşındayken şiirler, piyesler ve çizgi-romanlar yazmaya başladı. Yazarlığa karar verdiğinde 16 yaşına gelmişti. Toronto Üniversitesinde eğitim gördü ve mezun oldu. Daha sonra masterını tamamladı ve Harvard’da eğitimine devam etti. Bilim kurgu türünde eserleriyle dikkat çeken Atwood, Halka Oyunu, Tufan Zamanı, Kör Suikastçi, Penelope gibi romanlarla önemli yazarlar arasında yerini aldı. Fakat en çok okunan ve bilinen “Damızlık Kızın Öyküsü” romanıdır.
Diğer Dünya Edebiyatı incelemeleri için tıklayın.
Yorumlar
Henüz Bir Yorum Yok