Mitologya – Edith Hamilton
Yazan: Tutku Nalbant
Belki bir müze ziyaretinde belki de bir Avrupa gezisinde Batı kültür ve sanatına ilham kaynağı olan hikâyeleri mi merak ediyorsunuz? Öyleyse gelin, size harika bir önerim var.
Orjinal Adı: Mythology
Ülke: ABD
Türü: Kurgu dışı
Hedef Kitle: Mitoloji okumalarından zevk alanlar
Sayfa Sayısı: 248 sayfa
Çevirmen: Ülkü Tamer
Çeviri: ☺️
İmla: ?
Ebat: 13,5 x 19,5 cm
İnceleme
Tarihsel ve kültürel süreç içerisinde insan; dünyayı açıklamasını, ona anlam vermesini sağlayan yeni bir dil oluşturmuştur. Kendisinden üstün olan doğal güçleri kutsal saymış ve sembolleştirmiştir. Dünyayı açıklama gereksinimi, hayal gücü etkisiyle biçim değiştiren efsaneleri, mitosları, ortaya çıkarmıştır. Anlatılanlar, gerçeğin derin bir ifadesidir. Varlığın tüm dokularında hissedilen, insanla dünya arasındaki uyumun yansımasıdır. Asıl ilgi doğayadır ve böylelikle insanlar, hayvanlar, ağaçlar, çiçekler, güneş, ay, yıldızlar, fırtınalar, depremler anlam kazanır.
“Zeus öfkelenince elindekini yeryüzüne şöyle bir fırlatır, yıldırım olur. Dağın içine kapatılmış bir canavar kurtulmak için çırpınır, deprem olur.”
Amerikalı yazar Edith Hamilton da Mitologya ile antik çağdan günümüze insan yaratıcılığına ilham veren tanrı ve kahramanları, onların hikâyelerini anlatır. Küçüklüğünden beri ilgi duyduğu Yunan ve Roma kültürüne dair zengin bir bilgi birikimi ortaya koyar. Babası Zeus’un başından zırhlar içinde çıkan Athena’nın doğumundan, Odysseus’un maceralarına ve Roma mitolojisinde Herkül olarak tanıdığımız efsanevi kahraman Herakles’in tanrılar katına çıkışına kadar bu zamansız hikâyeleri canlı ve ilgi çekici anlatımlarıyla okurun beğenisine sunar.
Yunan Mitologyası
“…İnsancıl bir dünya; her şeyi bilen, her şeyin üstündeki o Bilinmeyen Varlık’ın saldığı bunaltıcı korkunun silinişi…”
Yunanlı, insanı ele geçiren karanlık düşünceleri bir kenara bırakarak var olan korku dünyasını güzelliklerle dolu bir dünyaya çevirir. Mısırlının tanrıları kedi başlı bir kadın, devasa taş yaratıklarken Mezopotamyalının kuş başlı adamlar, boğa başlı aslanlardır. Yunanlı ise değişen ve hareket eden her şeyi kendisi gibi düşünür, onlara kişilik katar. Böylece insan, birdenbire evrenin en önemli varlığı oluverir.
“Tanrılardan önce yer ile gök vardı: Titanlar onların çocukları, tanrılar da torunlarıydı.”
Yeryüzü, Gökyüzü veya Sevgi zaman zaman insan gibi davranır. Tanrılar ve kahramanlar da onlardan farklı değildir. İnsan; dünyayı kendi benzerleri olan tanrılar, yarı tanrılar ve kahramanların gözünden görebilir. Dahası, tanrı katına çıkabilir veya tanrılaşabilir. Tanrıların dünyası, insanların dünyasıyla iç içedir. Antik Yunan, bu esnek ve hoşgörülü çoktanrıcılığı on beş yüzyıl boyunca yaşamaya devam eder.
Sanatta Mitologya
Yunanlılar, güçlü kişiliklere sahip tanrılardan oluşan bir dünya yaratır. Görünmeyeni anlayabilmek için görünene başvurmayı tercih eder. İnsan formundaki ölümsüzler aracılığıyla dünyaya akılcı bir düzen getirirken aynı zamanda mitosların enerji dolu özü ile insan duygularını besler. Her an her yerde görülebilen tanrılar; yeni efsanelerin oluşumuna ve Antik Yunan sanatının ortaya çıkışına öncülük eder.
“Yunanlı, Apollon’un heykelini yapmak isteyince, gözlerini spor oyunlarına katılan atletlere çevirmiş; şiirini kurarken doğrudan doğruya insanla, onun yaşamıyla ilgili görüntüler bulmuştu.”
Yunan mitologyasının sanatla olan ilişkisi resim, heykel ve mimariyle başlar. Özellikle Helenistik Dönem’de rölyef ve heykellerdeki betimlemelerle kendini gösterir. Zamanla, uygarlık tarihine ışık tutan efsaneler Batı kültürünün ayrılmaz bir parçası haline gelir ve Avrupa başta olmak üzere dünya sanatları üzerinde büyük etki yaratır. Semadirek Kanatlı Zaferi’nden Shakespeare’in tiyatrolarına kadar farklı alanlarda sayısız esere ilham kaynağı olur.
Mitologya kitabı için küçük bir eleştiri
Mitologya, 1942’deki ilk basımından itibaren çok satanlar listesinde yer alan zamansız bir klasik. Yalın, anlaşılır diliyle her yaştan okura hitap eden bilimsel bir kitap. Bununla birlikte, Hamilton’ın Ülkü Tamer çevirisiyle dilimize kazandırılan ilk ve tek eseri. Fakat ne yazık ki okurlarımız tarafından pek tercih edilmiyor. Bana sorarsanız bunun temel nedenlerinden biri çevrildiği tarihten beri yeterli düzenleme yapılmadan basılmaya devam edilmesi. Dilerim ki böylesine nitelikli bir eser noktalama işaretlerinin kontrolü, metin biçimlendirilmesi ve görsellerin öne çıkarılması gibi birkaç küçük dokunuşla çok daha iyi yerlere gelir.
Edith Hamilton Kimdir?
Edith Hamilton (1868-1963); Amerikalı bir ailenin çocuğu olarak Almanya’da doğdu, Indiana’da büyüdü. Henüz yedi yaşındayken Latince, Yunanca, Fransızca ve Almanca öğrenmeye başladı. Kolej eğitimini tamamladıktan sonra ilk durağı Avrupa oldu. Leipzig ve Münih üniversitelerinde birer yıl okudu. Daha sonra Amerika’ya dönerek yirmi altı yıl boyunca bir kolej hazırlık okulunda müdirelik yaptı.
Emekli olduktan sonra antik dünya uygarlıkları hakkında yazmaya başladı ve kısa sürede bir klasikçi olarak dünyaca ün kazandı. Antik Yunan ve Roma uygarlıkları üzerine birçok yapıt kaleme aldı. Amerikan kültürüne yaptığı katkılardan dolayı ödüllendirildi, üniversitelerden fahri doktora unvanları aldı. 1957’de Yunanistan Kralı Paul tarafından Atina’nın fahri vatandaşı ilan edildi ve Hamilton, bu töreni hayatının en önemli noktası olarak gördü.
Ülkü Tamer Kimdir?
Çocukluğunu doğduğu şehir Gaziantep’te geçiren Ülkü Tamer (1937-2018), öğrenimine İstanbul’da devam etti. Robert Koleji hayatında bir dönüm noktası oldu; şiir ve tiyatroya adım attı. İstanbul Üniversitesi Gazetecilik Enstitüsü’nden mezun oldu. Şiir, öykü, deneme, anı, antoloji ve tiyatro türlerinde verdiği eserlerin yanı sıra Batı edebiyatına olan hâkimiyeti ile yetmişten fazla kitap çevirisi yaptı.
Zengin imge dünyasında biçimlendirdiği şiirleriyle İkinci Yeni hareketinin unutulmaz isimleri arasında yerini aldı. Şair, yazar, çevirmen, gazeteci, yayın yönetmeni ve aktör kimlikleriyle, edebiyattan sinemaya sanatın gelişimine olan katkılarıyla tanındı. Edith Hamilton’dan Mitologya çevirisiyle kazandığı TDK 1965 Çeviri Ödülü’nün yanı sıra Türk edebiyatına yaptığı katkıları, şiirleri ve çevirileriyle de pek çok defa ödüllendirildi.
Diğer kitap incelemeleri için tıklayın.
Yorumlar
Henüz Bir Yorum Yok