Birleşik Krallık’ta sesli hikâye anlatımına adanmış ilk ödül olan ve vu yıl ilk kez düzenlenen The Speakies, resmi adıyla The British Audio Awards, 24 Kasım 2025’te Londra’daki Royal Opera House’da düzenlenen törenle sahiplerine verildi.
Yasemin Kaya-Utku Özer
Bir zamanlar basılı kitaplara alternatif görülen sesli kitaplar, bugün kültürel tüketim alışkanlıklarını dönüştüren en dinamik formatlardan biri hâline geldi. Yalnızca 2024’te Birleşik Krallık’ta sesli kitap satışları yüzde 31 artarak 268 milyon sterline ulaştı—bu da formatın artık niş değil, ana akım olduğunu kanıtlıyor.
Ulusal Okuryazarlık Vakfı’nın verilerine göre gençlerin yalnızca yüzde 32’si keyif için okuma yaptığını söylerken, yüzde 42’si sesli kitap dinlemekten keyif aldığını belirtiyor. Dinleme oranlarındaki bu yükseliş, hikâyelerin nasıl tüketildiğine dair paradigmanın hızla değiştiğini gösteriyor.
Benzer bir tablo Türkiye’de de karşımıza çıkıyor. Türkiye Yayıncılar Birliği’nin 2023 Kitap Pazarı Raporu, dijital ve sesli kitap tüketiminin özellikle genç yetişkinlerde belirgin biçimde arttığını ortaya koyuyor. Storytel Türkiye de kullanıcıların toplam dinleme süresinin her yıl yükseldiğini ve yerli içeriklere yönelik talebin giderek güçlendiğini aktarıyor. Artık sesli kitap, Türkiye’de yalnızca yan bir tüketim biçimi değil; gelişen, çeşitlenen ve kültürel pazarın merkezine yerleşen bir format.
The Speakies: Bir İlk ve Yeni Bir Referans Noktası
Resmi adıyla The British Audio Awards, Birleşik Krallık’ta yalnızca sesli kitap ve sesli drama alanına adanmış ilk ödül. Ödüller, yıllardır yayıncılık ve sahne sanatları alanında etkili organizasyonlara imza atan The Bookseller ve The Stage tarafından hayata geçirildi.
Speakis’in amacı yalnızca ödül dağıtmak değil, sesin etrafında birleşen tüm yaratıcı ekosistemi görünür kılmak. Temel hedef, yazarlardan anlatıcılara, yapımcılardan ses mühendislerine, drama ekiplerinden teknik uzmanlara kadar dinleme deneyimini mümkün kılan tüm emeği onurlandırmak.
Speakies’in kurucuları, sesli anlatıyı artık “ek format” olarak değil, kendi estetik dili, üretim süreçleri ve kültürel etkisiyle bağımsız bir sanat dalı olarak tanımlamak gerektiğini vurguluyor. Üstelik yalnızca yıldızlara değil; bağımsız yapımcılara, genç yaratıcı ekiplere, yeni seslere ve deneysel projelere alan açmak programın merkezinde yer alıyor.
Böylece yaklaşık otuz yıldır ABD’de verilen ve sektörün küresel referansı sayılan ve Audies olarak bilinen Audie Awards’un Avrupa’da güçlü bir karşılığı doğmuş oldu.
Köklü Yayıncılık Mirası Sesle Buluşuyor
The Bookseller ve The Stage’in işbirliği tesadüf değil. Her iki kuruluş da yıllardır İngiltere’de edebiyat ve sahne sanatları alanındaki ödül organizasyonlarıyla kültürel üretime yön veriyor. Speakies, bu geleneği sesli anlatının dinamizmi ve teknolojik dönüşümüyle buluşturuyor. Ödüller, formatın yalnızca ticari değil, sanatsal değerini de tescillemeyi amaçlıyor.
Büyük Ödül Gatsby in Harlem’in
Toplam 17 kategoride ödülün verildiği gecenin parlayan ismi BBC’nin yıldızlarla dolu uyarlaması Gatsby in Harlem oldu. Yapım; Yılın Sesli İçeriği, En İyi Uyarlama Sesli Drama ve Ncuti Gatwa’nın performansıyla En İyi Performans ödüllerini kazanarak törene damgasını vurdu.
Edebiyat, gerilim, romans, bilimkurgu ve fantastik kategorilerinde de güçlü eserler öne çıktı.
– Mark Bowles’ın All My Precious Madness’ı yılın en iyi kurgu sesli kitabı seçildi.
– JD Kirk’ün Him adlı yapımı suç ve gerilim dalında kazandı.
– Juno Dawson’ın Queen B’si, Nicola Coughlan’ın anlatımıyla en iyi bilimkurgu & fantastik sesli kitap ödülüne uzandı.
-Jilly Cooper’ın klasikleşmiş Rivals’ı romantik kitap kategorisinde ödüle değer görüldü.
Kurgudışı kategorideyse Jo Hamilton’ın Why Are You Here, Mrs Hamilton?’ı en iyi kurgudışı kitap, Sarah Wynn-Williams’ın Careless People’ı en iyi anı ödülünü aldı.
Performans kategorilerinde Mark Gatiss, Ian Fleming’in From Russia with Love uyarlamasındaki anlatımıyla En İyi Seslendiren ödülünü kazandı.
Sektörel katkıların da onurlandırıldığı törende, Yoto’ya Yılın Sesli Yayıncısı ödülü verilmesi Speakies’in endüstriye bütüncül bakışının somut göstergesi oldu.
Kaynaklar:
Ncuti Gatwa leads star winners at first Speakies awards for audio storytelling
The 2025 British Audio Awards
The British Audio Awards launch
The British Audio Awards
London: New British Audio Awards, the ‘Speakies’
Diğer haberleri okumak için tıklayın.
