2024 Booker Ödülü Kazananı Açıklandı
Booker Ödülü’nün bu yılki kazananı Orbital adlı kitabıyla Britanyalı yazar Samantha Harvey oldu. Jüri başkanı Edmund de Waal’in açıklamasına göre ödül oybirliğiyle verildi.
Yasemin Kaya-Utku Özer
2024 sona ererken yılın önemli edebiyat ödülleri de birbiri ardına açıklanıyor. Geçtiğimiz ay açıklanan Nobel Edebiyat Ödülü’nün ardından dünyanın en prestijli edebiyat ödüllerinden biri olan Booker ödülü de sahibini buldu. Ödülü Orbital adlı kitabıyla Samantha Harvey kazandı. Orbital, Booker Ödülü kazanan en kısa ikinci kitap. Ödülü kazanan en kısa kitap, Penelope Fitzgerald’ın Salapurya Mahallesi adlı romanıydı.
Orbital bir Uluslararası Uzay İstasyonu’ndaki altı astronotun hikayesi. Harvey okuru dünyadan binlerce mil uzakta, aynı gezegenin etrafında dönen altı astronotun hayatlarına tanıklık etmeye davet ediyor. Roman, bir gün boyunca Amerika, Rusya, İtalya, İngiltere ve Japonya’dan gelen altı farklı insanın yaşamına odaklanıyor. Bu bir gün içinde on altı gündoğumu ve on altı günbatımına tanıklık eden astronotlar, insanlığın izlerini uzaydan izlerken sadece teknolojinin sınırlarını değil, insanın dünya ile ilişkisini ve evrenin sessizliğinde yankılanan kendi iç seslerini sorguluyor.
Harvey, ince detaylarla bezeli bu kurgusal gezide okuru sadece uzayın değil, insan olmanın sınırlarında gezdiriyor. Uzayın sessizliğinde ilerleyen bu insanlar, dünyadan aldıkları kısa mesajlar, fotoğraflar ve kişisel eşyalar aracılığıyla yeryüzündeki yaşamlarına duydukları özlemi yaşarken, aynı zamanda yörüngedeki yaşamın getirdiği fiziksel ve zihinsel zorluklarla başa çıkıyor.
Harvey, bu romanı yazmaya karar verişini, “İnsanlığımızın son çeyrek yüzyıldır alçak dünya yörüngesini işgal edişini yazmak istedim – bilim kurgu olarak değil, realizm olarak. Doğa yazarı titizliğiyle o bakış açısının güzelliğini çağrıştırabilir miydim? Şaşkınlık hakkında yazabilir miydim? Bir tür uzay pastorali yazmayı başarabilir miydim? Bunlar kendime koyduğum hedeflerdi,” sözleriyle anlatıyor. Harvey ödülü, “Dünyaya karşı değil onu savunmak için, diğer insanların, diğer yaşamların onuruna karşı değil onları savunmak için seslerini çıkaranlara ve barışı savunan, barış çağrısı yapan ve barış için çalışan tüm insanlara,” ithaf etti.
2024 Booker Ödülü’nün sahibi olan Orbital, Orwell ve Ursula K. Le Guin Ödülleri’nin de kısa listelerine girdi.
Geçtiğimiz yıl Booker Ödülü’nü Peygamberin Şarkısı romanıyla İrlandalı yazar Paul Lynch kazanmıştı.
Samantha Harvey kimdir?
Samantha Harvey, çağdaş İngiliz edebiyatının dikkat çeken isimlerinden biri. 1975 yılında dünyaya gelen Harvey, York Üniversitesi ve Sheffield Üniversitesi’nde felsefe eğitimi aldı. Bath Spa Üniversitesi Yaratıcı Yazarlık Yüksek Lisans programını 2005 yılında tamamladı ve ayrıca yaratıcı yazarlık alanında doktora yaptı.
Harvey özellikle hafıza, kayıp, kimlik ve zaman gibi insan ruhunun derinliklerine inen temaları işliyor. Alzheimer hastası bir adamın perspektifinden anlattığı İlk romanı The Wilderness (2009), Betty Trask Ödülü’nü kazanmanın yanı sıra Booker Ödülü uzun listesine girdi. Harvey’in diğer romanları All is Song, Dear Thief ve The Western Wind de aralarında Uluslararası Dublin Edebiyat Ödülü’nün de bulunduğu birçok farklı ödüle aday gösterildi. Bath Spa Üniversitesi’nde yaratıcı yazarlık üzerine ders veren Harvey’nin eserleri, Çince, Hollandaca, Fransızca, Almanca, Yunanca, İtalyanca, İspanyolca, İbranice, Norveççe, Portekizce ve Romence gibi birçok dile çevrildi.
Kaynaklar ve daha fazlası için
Orbital by Samantha Harvey wins the Booker Prize 2024
Samantha Harvey interview: ‘I wanted to write a space pastoral’
Reading guide: Orbital by Samantha Harvey
Samantha Harvey’s ‘beautiful and ambitious’ Orbital wins Booker prize
British author Samantha Harvey wins Booker with space story
2024 Booker Ödülü Kısa Listesi Açıklandı!
Booker Ödülü 2024 Uzun Listesi Açıklandı
