Yolun Sonundaki Okyanus – Neil Gaiman
İthaki Yayınlarından çıkan, Neil Gaiman’ın Yolun Sonundaki Okyanus isimli kitabı, benliğimizi yapılandıran tüm duygularımızı ele alırken, çocukluk tecrübelerimizin bizi nasıl şekillendirdiğini, bu deneyimlerden neler öğrendiğimizi ve ödediğimiz bedelleri ele alıyor.
Orjinal Adı: The Ocean At The End Of The Lane
Ülke: İngiltere
Türü: Fanstastik, gerilim, kurgu.
Okur Yaşı: Genel Yetişkin Okur Kitlesi
Hedef Kitle: Fantastik, gerilim sevenler.
Sayfa Sayısı: 213 sayfa
Çevirmen: Zeynep Heyzen Ateş
Çeviri: ☺️
İmla: ☺️
Ebat: 13,5 x 21 cm
İnceleme
Hikâye, ana kahramanımızın çocukluğunun geçtiği evine dönmesiyle başlıyor. Evinin yakınındaki çiftliği gördükten sonra orada tanıştığı, kendisinden yaşça biraz daha büyük Lettie Hempstock ile anıları gözünün önüne geliyor. Ancak bu hatıralar sadece hoş, eğlenceli, neşeli anlar değil… Aynı zamanda küçük bir çocuk için fazlasıyla tuhaf, korkutucu ve büyük tehlikelerle dolu geçmişin izlerini taşıyor. Kahramanımız anıların gelgitleri ile sarsılmış olmasına rağmen, kararlı bir şekilde bu çiftliğe gidiyor. Orada eskiden tanıdığı bir kişi ile karşılaşıyor ve birlikte eskinin hesabını çıkarmaya başlıyorlar.
Fantastik edebiyatın engin suları
Fantezi kelimesinin kökeni Yunanca phantasia. Kelime “görünür kılma” anlamına geliyor. Daha sonradan “hayal kurmak, vizyonlar görmek” olarak gelişiyor. Günümüzde ise “görüntü, duyumsal algının zihinde işlenişi, hayal gücü yetisi, gerçekte olmayan şeylerin zihinsel temsillerini oluşturma süreci” gibi anlamlara kadar genişliyor. Yani insanın hayal gücünün sınırları olmadığını, gerçek dışı şeyleri yaratma yeteneğinin olması ile ilintili bir kavram olduğunu söyleyebiliriz. Fantezi kurmak ise hem gündüz düşlerine dalabileceğiniz hem de hayal gücünü aklın ve mantığın ötesine taşımak, düş gücüyle bir hikâye oluşturmak anlamına da geliyor.
Fantezi edebiyatı başlangıçta salt çocuklara özgü bir tür olarak kabul edildi ve edebî açıdan çok dikkate alınmadı. Ancak, fantezi edebiyatın ilk büyük örneği olan Frankenstein ya da Modern Prometheus romanının ardından her şey değişmeye başladı ve bu tarz hızlı şekilde edebiyatın bir parçası haline geldi.
Fantezilerde hikâye genellikle normal hayatın içerisinde geçiyor. Merkezinde tinsel hadiseler ve insanlığın asla değişmeyen sorunları yer alıyor. Fanteziyi oluşturan unsurlar gerçekçi edebiyatın odaklandığı gelenek göreneklerden daha kalıcı ve evrensel bir gerçeklik içeriyor. En önemli özelliği olan evrenselliği sayesinde dünyanın her yerinde yaratılan fanteziler türe ilgi duyan herkes tarafından beğeniliyor ve kabul görüyor.
Karanlık, dipsiz bir okyanusa dönüşen göl
“Hatıralar ağır ağır zihnimde canlanırken devamının geleceğini biliyordum: Lettie Hempstock’ın bir zamanlar beni okyanus olduğuna ikna ettiği küçük gölün kıyısındaki yeşil bankta otururken çocukluğum yeniden dünyamdaki yerini aldı” (Sayfa 23)
Esere ismini veren, yolun sonundaki okyanus ile kastedilen şey, kahramanın evinin ilerisinde yer alan çiftliğin yanındaki sıradan olmadığı anlaşılan küçük göl aslında. Kahramanımız, Lettie Hempstock ile samimiyetini artırıp onun ailesi ile tanışınca o ailenin sıradan bir aile olmadığını da anlıyor. Mesela, İhtiyar Bayan Hempstock “O kadar yaşlıyım ki Ay’ın yaratıldığı zamanı hatırlıyorum,” diyor. Kahramanımız olan çocuğun yerde bulduğu paranın yeni olduğunu paranın üzerindeki elektron sayısının az olmasından anladığını açıklayan Lettie’den gölün sırrını öğreniyor.
Bir intihar sonrası musallat olan karanlık güçlerle kaçıp kovalamaca
“Arkamdan gök gürültüsünü andıran bir ses geldi ama şimşek çakmadı. Koşa koşa tarlayı geçtim düşersem oyalanmadan kalkıyor, yola devam ediyordum. Tarlanın sınırına geldiğimde bir sonrakinden bir telle ayrıldığını görünce sevindim, altından geçmek kolaydı, yukarı ittirdim ve sanki biri göğsüme yumruk atmıştı, hem de ne yumruk! Teli tutan kolum kasıldı, elim duvara yumruk atmışım gibi zonkluyordu. Kurtların, hayaletlerin ve yürüyen ağaçların ötesinde, bütün kâbusların birleştiği yerde Ursula Monkton vardı. Bana bir daha emirlerine karşılık verirsem sonumun ne kadar kötü olacağını söylüyordu.” (Sayfa 100-101)
Kırk yıl önce çalıntı bir arabanın içinde gerçekleşen bir intihar sonrası başlayan zincirleme olaylar, içimizdeki ve dışımızdaki karanlığın ortaya çıkış halini ve ondan nasıl korunabileceğimizi anlatan çok çarpıcı ve akıcı bir hikâye olarak gelişiyor. Bizim dünyamızın biraz ötesinde âlemler yaratma konusunda gerçek bir usta olan Gaiman, kısa sürede heyecan dolu, sürükleyici bir anlatım ile okuyucuyu esir alıyor. Finale dek nefes nefese okuyacağınız, içerdiği sırları açıklanana dek merak edeceğiniz bir şekilde harmanlıyor.
Kahramanımızın bir yetişkin olarak döndüğü yerde yeniden karşılaştığı ihtiyar Bayan Hempstock ile sohbetinin kitabın en duygulu bölümü olduğunu söyleyebilirim. Kahramanımız Bayan Hempstock’a yaşadıklarının gerçek olup olmadığını soruyor. Bayan Hempstock’un verdiği yanıtın en can alıcı kısmı ise iki insanın aynı yerde olsalar bile aynı olayı aynı şekilde hatırlamayacağını şu şekilde vurgulaması: “Yan yana duruyorsunuzdur ama iş olayları anlamlandırmaya geldiğinde, aranızda dağlar kadar fark vardır.”
Edebiyatın temeli olan hikâyeleri aslında hepimizin farklı anladığını, yaşanmış olaylardan kısmen aktarıldığını düşündüğümüzde, olayı yaşayanların meseleye farklı gözlerle baktığını ve çağlar geçtikçe bakış açılarının büyük değişimler geçirdiğini de dikkate almamız gerekiyor.
Yolun Sonundaki Okyanus’u okudunuz mu? En çok dikkatinizi çeken neydi? Yorumlarda paylaşır mısınız?
Neil Gaiman Kimdir?
1960 yılında İngiltere’de doğdu. Bugüne kadar pek çok fantazya romanı ve çizgi roman yazdı. Sandman serisi, Yıldız Tozu, Amerikan Tanrıları, Kıyamet Gösterisi, Yokyer ve Koralin ve Gizli Dünya yazarın öne çıkan eserlerinden başlıcalarıdır. Hugo, Nebula, Bram Stoker ve Newbery Medal gibi pek çok ödül kazanan yazar, hayranları tarafından edebiyat dünyasının “rock yıldızı” olarak görülmektedir. (Hâlâ 1.80 boyundadır ve siyah tişörtler giymektedir.)
Neil Gaiman’ın Anansi Çocukları romanı, British Fantasy Society’nin verdiği En İyi Roman ödülüyle Locusdergisinin verdiği En İyi Fantazi Romanı ödülüne değer bulundu. (İthaki Yayınlarının sitesinden alınmıştır.)
Neil Gaiman’ın çizgi roman serisi için hazırlanan içeriğe de göz atabilirsiniz: Yeni Başlayacaklar için Sandman Çizgi Roman Serisi
Diğer kitap incelemelerini okumak için tıklayın.
ASLI SABUNCU –
Neil Gaiman’ı Sandman ile duymuştum. Yazınızdan bu kitabında çok ilgi çekici olduğu çıkıyor. Elinize sağlık Onur Bey. En kısa sürede temin edip okuyacağım.