Gerçekçiler için Ütopya – Rutger Bregman
Yazan: Deniz Aydıner
Domingo Yayınları aracılığıyla okurla buluşan Gerçekçiler İçin Ütopya: Kusursuz Bir Dünyayı Nasıl İnşa Edebiliriz? kitabında Rutger Bregman 21. yüzyılın yeni dünyasının getirileri karşısında kendi eleştirilerini ve tavsiyelerini sunuyor. Siz hiç gerçek olabilecek bir ütopya duymuş muydunuz?
Orjinal Adı: Utopia for Realist
Ülke: Hollanda
Türü: Kurgu Dışı
Okur Yaşı: Genel Yetişkin Okur Kitlesi
Hedef Kitle: Kurgu dışı ütopya okumayı sevenler.
Sayfa Sayısı: 317 sayfa
Çevirmen: Duygu Akın
Çeviri: ☺️
İmla: ☺️
Ebat: 15 x 23 cm
İnceleme
Ütopya kavramı, tanımı gereği “gerçekleşmesi olanaksız” olan ve iyimser/olumlu bir yaklaşımla kaleme alınan eserlerdir. Bununla birlikte Bregman’ın da fark ettiği şekilde, 20. yüzyılın getirdiği maddeci anlayış ütopya eserlerinin sayısında azalma yarattı.
Bu sistemin yarattığı 21. yüzyıl insanı faydacı-maddeci yapısı nedeniyle “gerçekleşmesi olanaksız olanı” irdelemeyi gereksiz yahut vakit kaybı olarak görmeye başladı. Bregman, toplum içerisindeki bu düşünceyi fark ederek Eduardo Galeano’dan eleştiri niteliğinde bir alıntı yaparak önce ütopyanın anlamını izah ediyor, “Ütopya ufukta. Ben ona iki adım yaklaşıyorum, o benden iki adım uzaklaşıyor. On adım daha gidiyorum, ufuk da on adım kaçıyor. O zaman anlamı ne ütopyanın, değil mi? Anlamı şu: yürümeye devam etmek.”
Bir ütopya nasıl gerçek olabilir?
Bregman, eserinde daha iyi bir dünya düşlemesine rağmen Gerçekçiler İçin Ütopya bir kurgu değil. Kitabında istatistik verileri sık sık kullanıyor. Eserin ciddi düzeyde bir kaynakçası da var. Eser içerisinde ortaya atılan birçok teori daha önce yapılan deneylerle desteklenmiş. Yazarın temel hedeflerinden birisi bu olumlu sonuçlanan deneylerin tarihin tozlu sayfalarında kaybolmasına engel olmak ve neden uygulanmadığını sorgulatmak. Ana temasına “Yeni Dünya İçin Yenilikler” diyebileceğimiz eser, anlam bakımından oldukça akademik fikirler verse de anlatım açısından bütün yetişkin okur kitlesine hitap edecek bir üslupla kaleme alınmış.
Bregman nasıl bir dünya öngörüyor?
Bregman, dünyadaki birçok sorunu ele almış: evsizlik, suç oranlarının yüksek olması, ekonomik sorunlar, çalışma saatleri, makineleşme ve teknolojinin insanlarla ilişkileri… Sorun olarak ifade edilen bu durumların birçoğunun temelinde ekonomik sorunların olduğunu fark eden yazar, bütün dünya ekonomisinin bireyler üzerine büyük bir değişim geçirmesi gerektiğini ifade ediyor kitabında. Geliştirdiği ekonomik teoriler ise birçok iktisatçı tarafından “çılgınlık” olarak görülüyor. Ya dönemimizin gerisinde ya da yeni bir dönemin şafağında duran Bregman’ın düşünce dünyasına adım atan okuyucu, 21. yüzyıla bir daha eski gözlerle bakamayacak.
Yazarın düşünce sistemi, en genel ifadeyle bir yenilikler ve değişimler zinciri olarak yorumlanabilir. Bir diğer eseri olan Çoğu İnsan İyidir: Yeni Bir İnsanlık Tarihi (Humankind: A Hopeful History) de 19. yüzyıldan beri gelişmiş olan “İnsan, temek içgüdüleri dolayısıyla kötüdür/bencildir.” Fikrine karşı bir reddiye niteliğini taşıyor.
Genel değerlendirme
Gerçekçiler İçin Ütopya: Kusursuz Dünyayı Nasıl İnşa Edebiliriz? birçok uç görünen, gerçekleşmesi bir yana düşünülmesi dahi zor olan fikirler içeriyor. Buna rağmen Bregman, bu fikirleri destekleyecek örnekler ortaya atarak okura imkânsız görünenin ütopyadan farklı olabileceğini gösteriyor.
Kişisel kanaatim, eserin, toplum için getirdiği yeni fikirleri onaylamak ya da reddetmekten bağımsız olarak, yetişkin her birey tarafından okunması… Çünkü okur eseri reddetmek için dahi belirli bir çalışma etkinliği içerisine girmek zorunda kalacaktır ki bu durum da, yazarın ana arzusu olduğunu düşündüğüm, dünyaya bakış açısında değişim yaratacaktır.
Rutger Bregman kimdir?
Rutger Bregman, 1988’de Hollanda’da doğdu. Utrech Üniversitesi’nde Tarih bölümünü bitirdi ve ardından California Üniversite’sinde Sanat Tarihi üzerine eğitimine devam etti. Çalışmalarına devam ettiği sırada De Correspondent sitesinde birçok yazısını yayımladı. Bu yazıları daha sonraki eserlerinin de temelini oluşturdu.De Correspondent sitesinde yayımlanan yazıları dikkat çekince The Guardian, The Washington Post, Evonomics ve The Conversation gazetelerinde veya dergilerinde de yer buldu.
“Gerçekçiler İçin Ütopya: Kusursuz Dünyayı Nasıl İnşa Edebiliriz?” , Bregman’ın en dikkat çekici eseri olarak görülüyor. 22 dile çevrilen eser, dünyaca ünlü eleştiri yayınlarında övgüyle anıldı.
Diğer kitap incelemelerini okumak için tıklayın.
Günnur Aksakal Baykan –
Bir ütopyanın gerçekleşebileceğini düşünmek daha önce cevabını hiç düşünmediğim bir soru. Bu inceleme sayesinde bu soruyu gündemime alacağım. Kitaplar iyi ki var. Kitabın çevirmeni Duygu Akın da çok başarılı bir çevirmen, ilk fırsatta okuyacağım. 🙂