Dört yılda bir büyük heyecanla beklediğimiz Dünya Kupası bugün sona eriyor. Biz de Mert Aydın ile Katar’da düzenlenen turnuvayı ve yazarın Profil Kitap tarafından yayımlanan Dünya Kupası Tarihi’ni konuştuk.
Özgenur Aydın
Dünya Kupası yaklaşmaya başladıkça içi kıpır kıpır olmayan bir futbolsever yoktur sanırım. Katar’da gerçekleşen 2022 FIFA Dünya Kupası, diğer turnuvalardan başka mücadeleler ve hisler de içeriyor. Spor kültürünün uzman ismi Mert Aydın ile Katar ve Dünya Kupası hakkında önemli bir eseri olan Dünya Kupası Tarihi üzerine söyleştik.
2022 FIFA Dünya Kupası’nın final günü geldi. Çocukluğumuzdan beri hep heyecanla beklediğimiz bu turnuvada eskiye nazaran heyecan düzeyiniz nasıl? Bu organizasyonun futbolseverler için yarattığı etkiyi nasıl değerlendiriyorsunuz?
Tüm sıkıntılara rağmen futbolseverler tabii ki heyecanla kupayı takip ediyor. Ben de. Bu değişmez. Güzel bir gol, güzel bir hareket her şeyi unutturur.
Dünya Kupası taraftar bütünlüğünün, en renkli ve en eğlenceli yanını gösteren turnuvalardan biri. Katar’ın futbolseverlere getirdikleri kurallar ve stadyumlardaki hareketlilik hakkında ne düşünüyorsunuz?
2022 Dünya Kupası’nın Katar’a verilmesi değil, veriliş şekli sıkıntılı. Üstüne klasik yaz Dünya Kupası formatının dışına çıkılıp sezon ortasında kupanın oynatılması da cabası. Liglerin kupa sonrasında nasıl bir tempoyla oynanacağını göreceğiz. Büyük sakatlıklar yaşanırsa FIFA’ya olan tepki büyüyecektir.
Üyelere rüşvet verildiği iddiasının herkese gerçekçi gelişi ise asıl sorun. Tabii ki Katar’ın insan hakları karnesi önemli. İnşaatlarda çalışan işçilerin durumu, kadın ve LGBT hakları derken pek de parlak olmayan bir tablo var. Lakin FIFA’nın ilk kez bu durumları göz ardı ettiğini düşünen varsa yanılıyor. 1934 İtalya, 1978 Arjantin, 2018 Rusya gibi fazlasıyla örnek var.
“One Love” ve İranlı futbolcuların protestosu sahada verilen mücadelenin yanında toplumsal olarak da mücadeleye destek veriyor. Tüm bu eylemler hakkında ne düşünüyorsunuz?
Futbol takımlarının politik protestoların içinde yer almasına alışmamız lazım. Farklı bir dünyada yaşıyoruz. Artık, “Ne sağcıyız ne solcu. Futbolcuyuz futbolcu!” sloganı geçmişte kaldı.
Mesleki olarak unutamadığınız bir Dünya Kupası anınız varsa bizimle paylaşabilir misiniz?
Mesleki yaşamımda unutamayacağım turnuva tabii ki 2002. 1954’ü yaşayamadık ama 2002’de ülkece büyük bir heyecan yaşadık. Her maçın her dakikasını farklı duygularla izledik. Tabii ki bunu o dönem gazete sayfalarına yansıtmak da keyifliydi.
Bu zamanlar için çok yararlı bir kaynak olan Dünya Kupası Tarihi kitabınız, okuyucuları geçmişe doğru kupalar arasında bir yolculuğa çıkartıyor. Bu kitabı oluşturma fikriniz nasıl ortaya çıktı?
1986 Dünya Kupası öncesinde TRT ekranlarında rahmetli Halit Kıvanç’ın sunduğu Dünya Kupası Tarihi programı, benim bu kitabı yazma maceramın başlangıcıdır. 15 yaşımda kupa tarihine ilgi duymaya başladım ve sonunda kitabı yazdım. Kupanın yüzyıla yaklaşan tarihine klasik bir bakış attım diyebiliriz. Şunu bir daha gördüm ki Dünya Kupası sadece futboldan ibaret olmadı, olmayacak da.
Dünya Kupası Tarihi kitabı bir arşiv niteliğinde. Hazırlanma sürecinde birçok değerli kaynağa başvurmuşsunuz. Arşiv tarama süreci nasıl geçti?
Aslında yıllar içinde futbol ve kupa tarihiyle ilgili çok fazla kitap okudum. Bu yüzden de bu kitabı yazarken hangi kitaplardan ve hangi bölümlerinden yararlanacağımı biliyordum. Yazma kısmı çok da uzun sürmedi bu yüzden.
Dünya Kupası Tarihi kitabı, yeni nesil ile futbol ve geleneksellik ilişkisi düşünüldüğünde nasıl bir konuma sahip?
Zamanın değiştiği kesin. Medya gelişti. Sosyal medya etkinleşti. Bir zamanlar bir maçın skoru günler sonra öğrenilirken artık anında tüm tepkilere ulaşabiliyoruz. Bu yüzden de gelecek kupalar ilginç gelişmelere gebe.
Okuyucularımıza önermek istediğiniz spor kitapları neler?
Spor kitabı okumak isteyenlere tavsiyem ne bulurlarsa okumaları. Yabancı dil bilmeyenler için Türkçede çeviri sayısının artması müjdeli haber. Ancak iyi çeviriler artsa bile zaman zaman spor bilmeyen çevirmenlerin perişan ettiği kitaplara denk geliyoruz. Aman dikkat! Yabancı dil bilenler için seçenek çok. Favorilerimden bazılarını paylaşayım. Hangi spora ilgi duyuyorlarsa onunla ilgili onlarca kitap mevcut diğer dillerde.
- Morbo: The Story of Spanish Football Paperback – Phil Ball
- Tor! – Uli Hesse
- The Ball is Round: A Global History of Soccer – David Goldblatt
- Dream Team – Jack McCallum
- Gol Diye Diye – Halit Kıvanç
- Football Against the Enemy – Simon Kuper
Mert Aydın Kimdir?
1971’de İstanbul’da dünyaya geldi. 1989’da Gelişim Spor dergisinde gazeteciliğe başladı. Spor&Spor dergisi, Spor gazetesi, Sabah, Fotomaç, Four Four Two dergisi ve Vatan gazetesinde görev yaptı. Lig TV ile başlayan televizyon yorumculuğuna NTV Spor kanalında devam etti. Dört yıldır İngiltere’de yaşıyor. Hâlen Milliyet gazetesinde yazıyor ve Alp Ulagay ile Ada Sahilleri isimli podcasti yapıyor. Evli ve bir çocuklu.
Diğer uzman görüşü röportajlarını okumak için tıklayın.
