Türk edebiyatında polisiye kavramı son yıllarda ilk uluslararası festivali, ödüllü roman/öykü yarışmaları, polisiye dergileri ve Polisiye Yazarlar Birliği POYABİR’in çalışmalarıyla gittikçe zenginleşen bir edebiyat türü hâline geldi.
Üç bölüm hâlinde size aktardığımız Türk Edebiyatında Polisiye serimizin birinci bölümünde; ilk çeviri ve ilk telif romanlara, Osmanlı-Türk polisiye romanlarının karakteristik özelliklerine ve dönemin önemli yazarlarına değindik. Ayrıca ünlü roman kahramanı dedektiflerimizden Amanvermez Avni, Fakabasmaz Zihni, Cingöz Recai, Kan Dökmez Remzi’yi tanıttık.
2. bölümde Türk Polisiye Edebiyatı’nda Harf Devrimi’nden günümüze olan süreci, dönemin önemli yazarlarını ve Batı’da polisiye romanın kurallarını okuduk.
Serinin üçüncü ve son bölümünde Polisiye Yazarlar Birliği POYABİR’in çalışmalarına bakacağız, polisiye edebiyatına ait ülkemizde düzenlenen tek uluslararası etkinlik olan Kara Film Festivali’ne gideceğiz, 221B ve Dedektif Polisiye edebiyat dergilerini inceleyeceğiz. Polisiye Edebiyatı roman ve hikaye yazarlarına yönelik Altın Kelepçe Polisiye Edebiyat Ödülleri ve Zehirli Kalem Polisiye Öykü yarışmalarına dair bilgi vereceğiz.
İstanbul’da Çok Özel Bir Festival: Kara Hafta Festivali
Kara Hafta Festivali şehirlerle anılan Kara Hafta İstanbul, Kara Hafta Berlin, Kara Hafta Madrid gibi şehir isimlerini alarak ve o şehirde işlenen suçlarla kültürel şehir aktivitelerini Polisiye edebiyatı ile birleştirerek düzenlenen bir festival. Türkiye’de 2015 yılında ilk kez yerli ve yabancı polisiye yazarlarının katılımıyla kutlandı. Festival sadece mekânla sınırlı kalmayıp şehre taştı. (2)
Polisiye edebiyat camiasını heyecanlandıran 1. Kara Hafta “Polisiye Romanın Kraliçesi” Agatha Christie’nin 125’inci yaş gününe denk getirilmişti. 1-3 Aralık 2016 tarihleri arasında düzenlenen 2.Kara Hafta İstanbul 2016, konusu Türkiye’de geçen iki ayrı kitap yazan ünlü Belçikalı yazar Georges Simenon anısına yapıldı. 3. Kara Hafta İstanbul 2017, 14 Kasım’da James Bond karakteriyle bir fenomen hâline gelen Britanyalı yazar Ian Fleming idi. 4. Kara Hafta İstanbul 2018, 23-24 Kasım tarihinde efsane polisiye karakteri Mike Hammer’ı konu aldı. 5.Kara Hafta İstanbul 2019, 22- 23 Kasım tarihinde “Sir Alfred Hitchcock” temasına yer verirken ilk kez Polisiye Öykü Yarışması Ödülleri verildi. 6.Kara Hafta İstanbul 2020, 26-29 Kasım tarihlerinde polisiyenin mihenk taşlarından ünlü İngiliz yazar ve şair Edgar Allan Poe’yu âdeta İstanbul’a taşıdı. 2020’de oturumlar pandemi sebebiyle çevrim içi formatta düzenlendi. 7. Kara Hafta İstanbul 2021 ise 17-18 Aralık’ta yazar John le Carré temasını işledi. Kara Hafta İstanbul Festivali 2022 programı Türk Edebiyatında Polisiye dosyasını hazırladığımız tarihte henüz açıklanmadığı için yer veremedik.
“ …Bir bütün olarak polisiye, hoşça vakit geçirtirken bilgilendiren, eleştiren, ama hepsinden öte zekamızı alttan alta sınava çekerek düşünmeyi özendiren bir edebiyat türüdür…”
Ahmet Ümit (1)
POYABİR – Türkiye Polisiye Yazarlar Birliği
Türkiye Polisiye Yazarları Birliği (POYABİR) Türkiye’de polisiye edebiyata ilginin artması, var olan ve polisiye yazmak isteyenlerin teşvik edilmesi ve desteklenmesi amacıyla kurulmuş bir oluşum.
Web sitesinde de şöyle bir duyuru yer almakta: “Türkiye polisiye edebiyatının geliştirilmesi, gelecekte dernekleşerek polisiye yazarlarının profesyonel çıkarlarının resmî düzlemde gözetilip korunması ve diğer ülkelerdeki benzer kuruluşlarla ilişkiler kurarak Türkiye polisiyesinin uluslararası alanda yerini alabilmesi amacıyla Türkiye’deki polisiye yazarlarının örgütlenme yolunda attığı ilk adımdır. Platform, Türkiye’nin polisiye yazarlarını sosyal etkinliklerde, yazı atölyelerinde, festivallerde ve diğer edebiyat günlerinde okurlarla bir araya getirmek için muhtelif çalışmalar yapacaktır. Platformumuz, roman, hikâye, senaryo ve diğer şekillerde yayınlanmış en az bir polisiye eseri bulunan tüm yazarlara açıktır.”(3)
Poyabir’e kayıtlı polisiye yazar sayısı da hayli fazla. Yazarlardan bazıları; Ahmet Ümit, Algan Sezgintüredi, Alper Canıgüz, Celil Oker, Elçin Poyrazlar… Daha fazlasını öğrenmek için POYABİR web sitesini ziyaret edebilirsiniz.
Kristal Kelepçe Polisiye Edebiyat Ödülleri
Türkiye Polisiye Yazarları Birliği tarafından 2019 yılında ilk kez düzenlenen Kristal Kelepçe Edebiyat Ödülleri dört kategoride veriliyor. Türkiye Polisiye Yazarları Birliği Başkanlığını Algan Sezgintüredi’nin sürdürdüğü ve 2022–23 döneminde görev yapacak olan yönetim kurulu Ayşe Erbulak, Armağan Tunaboylu, Ercan Akbay, Doruk Ateş, Onur Okan ile Elçin Poyrazlar’dan oluşuyor.
Ödülle ilgili kategorilerse şöyle:
- Kristal Kelepçe Yılın Polisiye Romanı Ödülü.
- Kristal Kelepçe Yılın Polisiye Öykü Kitabı Ödülü
- Kristal Kelepçe Büyük Usta Ödülü,
- Kristal Kelepçe Polisiyeye Katkı Onur Ödülü (4)
Kristal Kelepçe Polisiye Edebiyat Ödülleri için Algan Sezgintüredi edebiyatta sıklıkla ikinci planda kalan ve görmezden gelinen polisiyede artık çok sayıda kıymetli eser verildiğine dikkat çekiyor ve, “Bir geleneğin başlangıcı olmasını umduğumuz bu ödüllerin başlıca amacı, var olan ya da polisiye yazmak isteyen yazarları desteklemek ve teşvik etmektir,” diyor.(5)
Katılım Şartnamesi için tıklayın.
Zehirli Kalem Polisiye Öykü Ödülü
Dedektif Dergi üç yıldır polisiye öykü yazılmasını teşvik etmek ve edebiyatımıza nitelikli polisiye öyküler kazandırmak amacıyla “Zehirli Kalem Polisiye Öykü Ödülü” adı altında bir polisiye öykü yarışması düzenliyor. Seçici kurulda ise Funda Menekşe, Gamze Yayık, Necati Göksel, Selin Bak, Derin Gezmiş ve Hüseyin Sadiç var. (6)
Başvurular 15 Ağustos tarihine kadar alınıyor. Katılım şartları için tıklayın.
Kristal Kelepçe ile aynı temennilerde Zehirli Kalem Polisiye ödülleri için de bulunuyor ve nitelikli öyküler, yazarlar kazandırdığı için mutlu oluyoruz.
Bu iki yarışma ve edebiyat dünyasında olan tüm yarışmalar için bu linkten bilgi edinebilirsiniz.
Bir Polisiye Dergisi: 221B
Ocak 2016’da ilk sayısıyla okurların karşısına çıkan ve bir haftada iki baskı yapan 221B, adını Sherlock Holmes’ün Londra’daki evinden alıyor: 221 Baker Street.
Bir “polisiye kültür” dergisi olarak yola koyulan 221B, bugüne kadar Türkiye’de denenmemiş bir içerik ve yerelle evrenseli buluşturma şiarıyla, derginin “mutfağını” okurlarıyla da paylaşıyor.
221B, polisiye edebiyata ilgi duyan, yazan herkesi kapsamayı hedefliyor. Edebiyatın mutfağını, usta-çırak ilişkisini canlı tutmayı, yeni yazarlara şans vermeyi önceliyor. (7)
Dedektif Dergi
Ağustos-Eylül 2022’de 40. sayısını çıkartan Dedektif Dergi iki ayda bir okurlarıyla buluşuyor. Dergide hikâye başta olmak üzere, deneme, eleştiri, inceleme türünde yazılar yayımlanıyor. “Polisiye üzerine düşünen, yazan, araştıran herkesi bu platformda buluşturmak birinci amacımız,” diyorlar. (8)
Kaynakça
1-https://docplayer.biz.tr/17297413-Postmodern-polisiye-roman-ve-pinar-kur-un-bir-cinayet-romani-postmodern-detective-story-and-pinar-kur-s-a-murder-novel-dr-a.html
2- https://perapalace.com/pera-palace-journal/
3-https://turkiyepolisiyeyazarlarbirligi.wordpress.com
4-http://poyabir.com/turkiye-polisiye-yazarlari-birligi-polisiye-roman-odulu-sartnamesi/
5- https://www.cinairoman.com/posts/2516
6- https://zehirlikalem.com/
7-https://221bdergi.com
8-https://dedektifdergi.com
*POYABİR, dergiler ve organizasyonlarla ilgili bilgiler resmi sitelerinden alınmıştır. Yeterli bilgi olmadığı yerlerde başka kaynaklara başvurulmuştur.
Diğer dosya konularını okumak için tıklayın.
