Yayıncılar açısından 2022’nin nasıl geçtiğini anlamak ve sektöre dair genel bir izlenim paylaşmak için bir anket hazırladık. Ekonomik krizden nasıl etkilendikleri, küçülmeye gidip gitmedikleri ve fuarlar gibi her konuda sorular yönelttik. 18 yayınevi sorularımızı samimiyetle yanıtladı. Gelin, yayınevlerinin durumuna yakından bakalım.
Anketimizi olabildiğince çok yayınevi yöneticisine ya da sorumlu editörlere ulaştırmaya çalıştık. Zaman ayırıp anketimize katılan A7 Kitap, Düşbaz Kitap, Pedagoji Yayınları, Tekin Yayınevi, Beyaz Balina Yayınları, Koridor Yayınları, Flipper Kitap, Yitik Ülke Yayınları, Can Yayınları, Optimist Yayın Grubu, İnkılâp Kitabevi, Scala Yayıncılık, Kelime Yayınları, Kırmızı Kedi Yayınları, Lena & Mama, Domingo Yayınları, The Kitap Yayınları’na çok teşekkür ediyoruz. İyi okumalar.
Son yıllarda yaşanan ancak 2022’de iyice hissedilir hâle gelen ekonomik krizden yayınevinin ne düzeyde etkilendiğini sorduğumuzda katılımcıların yarısı çok, yarısı orta derecede etkilendiğini söyledi. Katılımcılar arasında az etkilenen yayınevi yok.
En çok merak edilen durumlardan biri de kriz nedeniyle yayınevlerinin kadrolarında küçülmeye gidip gitmediği… Soruyu yönelttiğimiz yayınevlerinin %72,2’lik dilimi küçülmeye gitmediğini, geriye kalan %27,8’lik dilimiyse küçülmeye gittiğini belirtti.
Yayınevlerine önceki yıllara nazaran dışarıya iş verme oranlarında artış olup olmadığını sorduk. Ankete katılan yayıncıların %72.2’si dışarıya iş verme oranlarının önceki yıllarla kıyaslandığında artmadığını kaydetti. Geriye kalan %27,8’lik kısımsa yayınevi dışından editoryal destek almalarında artış olduğunu belirtti.
Peki, yayınevleri hangi başlıklarda dışarıdan destek alıyor? Katılımcılar bu soruya birden fazla seçenekle cevap verebildi. Yerleşik kadro dışında, dışarıdan destek alınan başlıklarda çeviri (%94,4) öne çıkıyor. Çeviri işlerini son okuma (%83,3) ve redaksiyon (%66,7) takip ediyor. Yayınevlerinin %50’si dışarıdan editörlük desteği alırken lektörlük hizmeti alan yok.
Ankete katılan yayınevi yöneticilerine 2022’de yayın programlarında plansız bir daralmaya gidip gitmediklerini sorduk. %55,6’lık kısım plansız daralmaya gittiğini söylerken %44,4’lük kısımsa daralmaya gitmediklerini ifade etti.
Yayın programında daralmaya giden yayınevlerine hangi eserleri ya da türleri ertelediğini sorduğumuzda ortaya şöyle bir manzara çıktı: Akademik çalışmalar, araştırma, şiir, öykü, resimli kitaplar, eğitim kitapları, tanınmayan ya da yeni yazar projeleri.
Ayrıca sözleşme tarihlerinin belirleyici bir etken olduğunu, erteleyebileceklerini ertelediklerini söylediler. Yayın programını daraltırken geniş okur kitlelerine ulaşacak kitapları seçmediklerini de eklediler.
Peki, yayınevleri 2022 yayın programında neye ağırlık verdi? Ankete katılanların birden fazla cevap verebileceği soruda %77,8 oranıyla çeviri dosyalar öne çıkıyor. Çevirileri %50’lik oranla yerli yazar dosyaları ve %50’lik oranla çok satan kitaplar takip ediyor. Gelen cevaplar arasında ödüllü yazarlar %27,8’lik bir yer kaplıyor.
Ekonomik zorluklar söz konusu olduğunda merak edilen başlıklardan biri de kitaplara ayrılan tanıtım bütçeleri. Ankete katılan yayınevlerine kitaplar için planladıkları bütçelerde değişiklik var mı diye sorduk. Katılımcıların %61,1’lik kısmı bütçenin değişmediğini, kalan %38,9’luk kısmı ise bütçelerinin azaldığını söyledi.
Yayınevlerinin sosyal medya kullanımı sorusunu sorduğumuzda ankete katılan yayınevlerinin %61,1’lik kısmı daha görünür olmaları gerektiğini hissettiğini ifade etti. Kalan %38,9’u sosyal medya kullanımlarında değişiklik olmadığını söyledi.
Peki, yayınevleri açısından hangi sosyal medya platformları okurlara ulaşmak için daha uygun? Birden fazla tercih yapabilecekleri bu soruya yayınevlerinin %94,4’lük çoğunluğu Instagram cevabını verdi. %55,6 oranında Twitter çıktı. Facebook ve Linkedin %33,3 ile beraberliği paylaştı. TikTok %11,1, podcast yayımlayan sesli mecralar ve YouTube %5,6 oranında tercih edildi.
Sosyal medya platformlarıyla ilgili sorumuz vesilesiyle Nisan ayında yaptığımız dosyayı da hatırlatmak isteriz: Z Kuşağı Yayıncılık Geleneğini TikTok ile Temelinden Değiştiriyor
Yayınevleri kitap ekleri ve dijital kültür-sanat platformlarından ne bekliyor? Bookinton olarak bizim de cevabını çok merak ettiğimiz bu sorunun sonuçları şöyle: %72,2 oranında yeni okurlara ulaşma ve %61,1 yayınevine prestij kazandırma beklentileri var. %55,6’lık dilim satışa destek olunmasını umuyor. Katılımcıların yarısı eleştiri yazıları bekliyor. Katılımcıların %27,8’i yazar söyleşileri yapılmasını istiyor. İlk kez kitabı yayımlanan yazarlara yer verilmesi, kurgu dışı ve iş kitaplarına alan açılması, yayınevi eserlerine yönelik iyi değerlendirme de dile getirilenler arasında… Her üç başlık da %5,6’lık eşit orana sahip.
İstanbul Kitap Fuarı günlerine denk gelen anketimizde, katılımcı yayınevlerine genel olarak fuarlarda yer alıp almadıklarını sorduk. %66,7’si fuarlara giderken kalan %33,3’ü gitmemeyi tercih ediyor.
Kitap fuarlarına katılmayan yayınevlerine nedenlerini sorduğumuz soruda stant bedellerinin yüksekliği ve kazanılan gelirin maliyeti karşılamaması öne çıktı.
Kitap fuarlarına katılan yayınevlerine hangi fuarların daha verimli olduğunu sorduğumuzda ilk kez katılan yayınevleri henüz yorum yapmak istemediklerini belirtti. Öne çıkan fuarlar arasında ise belediyelerin ücretsiz fuarları, maliyeti minimumda olan yerel projeler başı çekiyor. Ayrıca büyük şehirlerde genel olarak iyi geçtiğini, özellikle İstanbul Kitap Fuarı ve İzmir Kitap Fuarı’ndan memnun ayrıldıklarını söyleyen yayınevleri de oldu.
Anket sonuçlarıyla ilgili siz neler düşünüyorsunuz? Sizi şaşırtan ya da katıldığınız görüşleri yorumlarda paylaşmayı unutmayın.
Diğer dosyaları incelemek için tıklayın.
